نامه های ولایتی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

نامه‌های ولایتی (Les Provinciales)

(یا: نامه‌های کوچک) کتابی کلامی از بلز پاسکال، منتشرشده به فرانسوی به‌عنوان آخرین و کامل‌ترین چاپ با بازبینی پاسکال، در ۳ جلد، در ۱۶۵۹. این اثر شامل هجده نامه است که دَه نامۀ نخست، عنوان فرعی «نامه به یک ولایتی از طرف یکی از دوستانش‌« دارد، اما عناوین نامه‌های دیگر مختلف است. این نامه‌ها ابتدا بی‌نام و به‌صورت جزوه از ۲۳ ژانویۀ ۱۶۵۶ تا ۲۴ مارس ۱۶۵۷ چاپ شده است. پاسکالِ یانسنی، در این کتاب که تنها اثر بزرگ کلامی او و نیز الگویی برای همۀ انواع ادبی است، ضمن بیان ناب و کامل اندیشه‌های خود، به نقد و تحلیل مباحث کلامی و اخلاقیات میان دو فرقۀ یسوعیان و کازوئیست‌ها پرداخت و در نهایت آن‌ها را یکی دانسته است. پاسکال با بهره‌جستن از مباحث غیردینی در امور دینی و به‌کارگیری صِرف عقل در این‌گونه امور، اگرچه بدعت‌گذار خوانده شد، روشی توصیه کرد و در پیش گرفت که با روش نهضت اصلاح دینی تفاوت چندانی نداشت. او با نشان‌دادنِ تناقض‌ها و مبالغه‌های کازوئیست‌ها، راه را برای کسانی باز کرد که بعدها بر تناقض‌ها و مبالغه‌های آبای کلیسا و حتی کتاب مقدس انگشت نهادند. نبوغ پاسکال در نامه‌های ولایتی طرح پرسش‌های اساسی و کشاندن بحث به نقطه‌ای بوده که خوشایند مردم در همۀ دوره‌ها است. کسانی چون ولتر، لانسون و راسین این اثر را بسیار ستوده و آن را از شاهکارهای زبان فرانسوی و اثری نبوغ‌آمیز توصیف کرده‌اند.