نظریه جنبشی
نظریۀ جنبشی (kinetic theory)
نظریه‌ای دربارۀ خواص فیزیکی ماده برحسب رفتار اتم‌ها یا مولکول‌های سازندۀ آن‌ها. این رفتار عمدتاً به‌صورت حرکت یا جنبش است. دمای هر جسم به سرعت حرکت ذرات سازندۀ آن بستگی دارد، و دمای بیشتر بر‌اثر افزایش سرعت حرکت حاصل می‌شود. هر گاز متشکل از شمار بسیاری از مولکول‌ها یا اتم‌هایی است که با سرعت زیاد در حرکت‌اند. بنابر نظریۀ جنبشی، فشاری که گاز بر دیوارۀ محفظه وارد می‌آورد، از برخوردهای پیوستۀ ذرات سازندۀ گاز بر دیواره حاصل می‌شود. با کاهش دما، سرعت حرکت مولکول‌ها کندتر می‌شود و این امر نشان‌دهندۀ خواص فیزیکی مایعات و جامدات است. ادامۀ کاهش دما، به توقف حرکت مولکول‌ها در صفر مطلق (۲۷۳.۱۵- درجۀ سانتی‌گراد) می‌انجامد. از نظریۀ جنبشی و براساس فرض‌های گوناگون برای ماهیت مولکول‌های گاز، قوانین گازها، ازجمله قانون بویل[۱]، قانون شارل[۲]، و فرضیۀ آووگادرو[۳] نتیجه می‌شوند.