نفرین شدگان زمین

نِفرین‌شدگان زمین (Les Damnes de la terre)

(یا دوزخیان روی زمین) رساله‌ای از فرانتس فانون، منتشر شده به فرانسوی در ۱۹۶۱ با مقدمه‌ای از ژان پل سارتر. نفرین‌شدگان زمین به‌همراه دو اثر دیگر فانون، پوست سیاه، صورتک‌های سفید، و سال پنج انقلاب الجزایر (یا پنج سال جنگ الجزایر) مجموعه‌ای را تشکیل می‌دهند که نویسنده از آن‌ها سلاحی برای مبارزه ساخته است. مبارزۀ سیاه با سیاه‌ستایی، مبارزۀ استعمارزده با استعمارگر، و مبارزۀ انسان برای انسان. نفرین‌شدگان زمین در واقع منشور جهان سوم است. فانون سخن خود را در این اثر با تحلیل از خود بیگانگی‌های انسان استعمارزده و آشکار‌کردن ضعف‌هایش آغاز کرده است. او استعمارزدایی را در میان خشونت و از طریق خشونت، آن‌گونه که خود شناخته است، نشان می‌دهد. سپس به انتقاد شدید از طبقۀ بورژوازی اروپایی پرداخته است که برای ازدست ندادن امتیازهایش آمادۀ هرگونه سازش است. به‌عقیدۀ فانون، واقعیت‌های اقتصادی است که بورژوازی را می‌سازد نه ذهنیت. سلیقه یا رفتارها، واقعیت‌هایی است که کشورهایی فقیر با آن بیگانه‌اند. به‌گفتۀ فانون، جهان سوم برای اعادۀ حیثیت انسان و پیروزی‌اش منتظر یاری کسانی است که قرن‌ها آنان را در بردگی نگاه داشته‌اند. فانون در این اثر سخن خود را فراتر از مجادله به کلیّت کشانده و این بر ارزش کتاب افزوده است. این کتاب با عنوان «دوزخیان روی زمین» به قلم دکتر علی شریعتی به فارسی ترجمه و منتشر شده است.