نقاشی لاکی
نقاشی لاکی
(يا: نقاشي زير لاکي) نوعی نقاشی بر روی اشیاء مقوایی، که سطح آن جلوه‌ای جلایافته، همچون شیشه، دارد. گمان می‌رود این اسلوب نخست در هند و بعد در اروپا و سپس در ایران رواج یافته باشد. نقاشی لاکی در ایران در دورۀ صفوی بسیار متداول شد. جلد کتاب و اشیائی همچون قاب آینه، جعبه، سینی، و غیره را با این شیوه نقاشی می‌کردند. کاغذی که در‌اصل برای این‌گونه نقاشی استفاده می‌شد، کاغذ خانبالیغ یا کاغذ اصلی چینی که از جنس برنج و بسیار بادوام بود. مراحل ساخت اشیاء مقوایی چنین است: نخست شیء مورد نظر را با خمیر کاغذ و چسب، با استفاده از قالب‌های چوبی می‌سازند؛ مثلاً برای قلمدان‌سازی از دو قالب، یکی برای غلاف و دیگری برای کشو استفاده می‌کنند. پس از زمینه‌سازی با استفاده از کتیرا یا سریشم یا صمغ عربی با رنگمایۀ محلول در آب با فرمولی مشخص، بر روی شیء نقاشی می‌کنند؛ سپس روی سطح کار را روغن می‌مالند. اصطلاح روغنی لاکی را به‌همین سبب برای این نقاشی به‌کار برده‌اند. این روغن ترکیبی است از روغن بزرک، روغن جلا، و سندروس. ازجمله هنرمندانی که در شیوۀ نقاشی لاکی هنرآفرینی کرده‌اند، محمد زمان و علی اشرف درخور ذکرند.