نقد عقل محض

نقدِ عقلِ محض (Critique of Pure Reason)

رساله‌ای فلسفی، نوشتۀ ایمانوئل کانت (۱۷۲۴ـ۱۸۰۴) فیلسوف آلمانی، از تأثیرگذارترین آثار فلسفی دورۀ معاصر. در این رساله کانت می‌کوشد دو مکتب ناهمساز اصالت عقل و اصالت تجربه را با یکدیگر آشتی دهد. وی از یک‌سو همچون تجربه‌گرایان ادعا می‌کند که دانش در آنچه به تجربه درآید (پدیدارها، پدیده‌ها یا نمودها) محدود می‌شود و از سوی دیگر همانند خردگرایان مدعی است که عقل محض باید تا به دانش‌ها سامان بخشد. پس هر نظمی که انسان در جهان می‌یابد در واقع زاییدۀ تعقل خود اوست. ولی نومن‌ها یا بودها (اشیای فی نفسه، در‌برابر نمودها) همواره ناشناختنی می‌مانند. این کتاب نخستین‌بار در ۱۷۸۱ انتشار یافت و سپس به زبان‌های مختلف، از‌جمله فارسی، ترجمه و منتشر شد.

 

---