نقیب

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

نَقیب

معاون‌ یا نایب‌ کلانتر در زمان صفویه. صاحب‌ این‌ منصب‌ از میان‌ سرشناسان‌ محل‌ انتخاب‌ می‌شد‌، اما از نحوۀ‌ انتخاب‌ آنان‌ اطلاعی‌ در دست‌ نیست‌. کار وی‌ تشخیص‌ بُنیچه‌ اصناف‌ بوده‌ است‌. او در سه‌ماهۀ‌ اول‌ هر سال‌ کسی‌ را تعیین‌ و کدخدایان‌ هر صنف‌ را حاضر و به‌ رضا و توافق‌ یکدیگر و براساس‌ قانون‌ و حق‌ و حساب‌ معمول‌ و دستورات‌ مملکت‌، بُنیچۀ‌ هر یک‌ را مشخص‌ می‌کرد و طوماری‌ می‌نوشت‌ و مُهر می‌کرد و به‌ کلانتر می‌داد که‌ درخواست‌های‌ دیوانی‌ هر صنف‌ در آن‌ سال‌ از قرار معلوم‌ تقسیم‌ و توجیه‌ شود. کار دیگر وی‌ این‌ بود که‌ هنگام‌ تعیین‌ استاد هر صنف‌، نمایندگان آن صنف نزد نقیب‌ اعتراف‌ به‌ رضایت‌ از استادی آن شخص می‌کرده‌اند. همچنین تعیین‌ ریش‌سفید درویشان و اهل معارک و امثال این‌ها نیز با نقیب بوده است.