نمایندگی تناسبی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

نمایندگی تناسبی (proportional representation)

نظامی انتخاباتی که در آن تعداد کرسی‌هایی که در اختیار هر حزب قرار می‌گیرد با نسبت آرای آن حزب به کل آرای ریخته‌شده به صندوق‌ها متناسب است و آرای اقلیت به هدر نمی‌رود (برخلاف نظام اکثریت ساده، یا اکثریت نسبی). نظام نمایندگی تناسبی انواع گوناگونی دارد: نظام فهرست حزبی یا نظام عضو اضافی؛ رأی واحد قابل انتقال که در آن هر رأی‌دهنده‌ای نامزدهای انتخاباتی را به‌ترتیب اولویتی که خود قائل است شماره‌گذاری می‌کند و آرایی که مازاد بر حداقل آرای لازم برای پیروزی یک نامزد باشد به نامزد اولویت دوم انتقال می‌یابد، تا این‌که سرانجام تعداد لازم نامزدها با آرای انتقال‌یافته انتخاب شوند؛ رأی جانشین، که به‌موجب آن در حوزه‌های تک نماینده هر رأی‌دهنده‌ای حق ریختن دو رأی دارد؛ رأی اول به نامزدی که بیشتر ترجیح می‌دهد، و رأی دوم به نامزدی که انتخاب بعدی وی محسوب می‌شود. اگر هیچ نامزدی بیش از ۵۰ درصد آرای اول را به‌دست نیاورد، نامزدی که کم‌ترین آرای اول را به‌دست آورده باشد حذف می‌شود و آرای دومِ نوشته شده روی برگه‌هایی که در رأی اول به او رأی داده‌اند به نامزدهای باقی‌مانده تخصیص داده می‌شود، و این روند آن قدر ادامه می‌یابد تا یک نامزد بیش از ۵۰ درصد آرا را از آن خود کند.