نمک کانی

نَمکِ کانی (mineral salt)

در علم تغذیه، مواد شیمیایی غیرآلی ساده‌ای که مانند مواد غذایی برای موجودات زنده‌ لازم‌اند. گیاهان معمولاً نمک‌های کانی را از خاک می‌گیرند، در حالی که جانوران این مواد را از غذا به‌دست می‌آوردند. نمک‌های کانی مهم عبارت‌اند از نمک‌های آهن لازم برای گیاهان و جانوران، نمک‌های منیزیوم که عمدتاً گیاهان برای ساختن کلروفیل نیاز دارند، و نمک‌های کلسیم که جانوران برای ساختن استخوان یا صدف لازم دارند. عنصر کمینه فقط به مقادیر اندک لازم است. نمک‌های کانی به‌شکل محلول وارد پیکر موجود زنده می‌شوند و با حل‌شدن در آب به یون تبدیل می‌شوند. نمک‌های کانی معمولاً شامل عنصر کربن نیستند و بنابراین غیرآلی‌اند. ریشۀ گیاهان یون‌های مواد معدنی را از آب خاک دریافت می‌کنند. برخی یون‌ها از طریق انتشار به درون ریشه راه می‌یابند و بقیه با انتقال فعال وارد ریشه می‌شوند. مواد کانی لازم به مقادیر فراوان، شامل نمک‌های نیتروژن مانند یون‌های نیترات از اجزای اصلی کودهای غیرآلی‌ محسوب می‌شوند. گیاه نیترات را برای تولید پروتئین‌هایی مانند آنزیم‌ها به‌کار می‌گیرد و بنابراین برای رشد گیاه مهم‌اند. میزان این مواد معمولاً در خاک اندک است و به‌همین سبب، برای غنی‌سازی خاک از کودهای غیرآلی استفاده می‌کنند. گیاهان همچنین برای ساختن کلروفیل نیاز به منیزیوم دارند. کلروفیل مادۀ شیمیایی سبزی است که انرژی نورانی خورشید را برای فتوسنتز جذب می‌کند. پستانداران نمک‌های کانی لازم را از غذا دریافت می‌کنند. نمک‌های کانی مهم عبارت‌اند از نمک‌های آهن لازم برای ساختن هموگلوبین و نمک‌های کلسیم لازم برای ساختن استخوان. هم گیاهان و هم جانوران به طیفی از سایر مواد کانی در مقادیر اندک (عناصر کمینه) نیز نیاز دارند.

 

---