نوبختی، ابوسهل اسماعیل بن علی (بغداد ۲۳۷ـ همان جا / واسط ۳۱۱ق)
نوبَختی، ابوسهل اسماعیل بن علي (بغداد ۲۳۷ـ همان‌جا / واسط ۳۱۱ق)
از اعضای مشهور خاندان نوبختیان، فقیه، متکلم امامی و از نخستین مؤلفان مذهب امامیه. معاصر امام هادی (ع) و امام حسن عسکری (ع) و از یاران حسین بن روح در دورۀ غیبت صغری و هم‌صحبت و هم‌نشین جمعی از مشاهیر آن دوره چون ثابت بن قره‌صابی، بحتری و ابن‌رومی بود. در دربار بنی‌عباس منصب دبیری تا مقامی نزدیک به وزارت داشت. از شاگردان مشهور وی می‌توان از ابوالجیش مظفر بلخی، ابوالحسین‌علی بن وصیف، ابوالحسین محمد حمدونی سوسنگردی نام برد. ابوسهل در دورۀ غیبت صغری به تبیین مبانی کلامی شیعه، به‌ویژه بخش امامت، همت گمارد و دور از عقلانیت معتزلی سعی در اثبات امامت به نص و تبیین علت غیبت امام داشت. با حسین بن منصور حلّاج مجادلاتی داشته است. از وی در حدود ۳۰ اثر در مباحث کلامی، اصول فقه و ردّ بر اهل کتاب گزارش شده است. از آثارش: الجمل فی الامامة؛ الاستیفاء فی الامامة؛ حدوث‌العالم؛ الردّ علی اصحاب‌الصفات؛ کتاب المعرفة؛ الردّ علی الغلاة؛ ابطال القیاس؛ نقض اجتهاد الرأس علی ابن‌الراوندی؛ نقض رسالة‌الشافعی.