نپال
نِپال (Nepal)
موقعیت. کشور پادشاهی نپال در آسیای جنوبی، در کوه‌های هیمالیا، و در مرز شمال شرقی کشور هند بین چین در شمال، و هند در شرق و جنوب و غرب جای دارد. مساحت این کشور ۱۴۷,۱۸۰ کیلومتر مربع و شهر کاتماندو[۱] پایتخت آن است.
سیمای طبیعی. کشور نپال از سه بخش متمایز جنوبی، مرکزی، و شمالی تشکیل شده است. بخش جنوبی آن، معروف به تِرایی[۲]، جلگۀ هموار و حاصل‌خیزی است که کشتزارهای وسیعی در آن‌جا دارند. نواحی مرکزی را ارتفاعات پوشیده از جنگلِ دامنه‌های جنوبی کوه‌های هیمالیا فرا گرفته و بخش شمالی را ستیغ‌ها و قله‌های سر برافراشتۀ هیمالیا، ازجمله اورست[۳] با ۸,۸۴۸ متر ارتفاع، تشکیل داده است. کانچِنجونگا[۴] با ارتفاع ۸,۵۸۶ متر، دائولاگیری[۵]، با ارتفاع ۸,۱۷۲ متر، و قله‌های دیگر که ارتفاعشان بالاتر از ۶هزار متر است، از دیگر قلل مرتفع این کشورند. رودخانه‌های بسیاری مانند گاگرا[۶]، گَندَک[۷]، کوسی[۸] و بسیاری دیگر، دره‌های متعدد این کشور را، ازجملۀ درّۀ بزرگ کاتماندو، روبه جنوب درمی‌نوردند و همگی به رود بزرگ گنگ[۹] می‌ریزند. اقلیم کشور نپال از جنوب تا شمال متغیر است. جلگه‌های جنوبی نسبتاً معتدل و بارانی است و روبه شمال به‌تدریج از دمای هوا کاسته شده و به نواحی یخبندان و سرد شمالی منتهی می‌شود. بارندگی آن فراوان است و در ماه‌های خرداد تا شهریور به حداکثر می‌رسد. فصل خشک و کم‌باران آن نیز از آبان تا دی به درازا می‌کشد. میانگین دمای شهر کاتماندو در دی‌ماه ۱۰ درجۀ سانتی‌گراد، در تیرماه حدود ۲۵ درجۀ سانتی‌گراد، و میانگین بارندگی سالانۀ آن ۱,۴۲۴ میلی‌متر است. بیش از نیمی از کشور نپال از جنگل پوشیده شده است و جلگۀ تِرایی نیز حیات وحشی غنی دارد که گونه‌هایی از آن عبارتاند از ببر، پلنگ، کرگدن، بز کوهی، گوسفند وحشی، یوزپلنگ سفید، بوفالو، و قرقاولِ هیمالیا. کشور نپال به پنج ناحیه و چهارده بخش تقسیم می‌شود و شهرهای مهم آن عبارتاند از کاتماندو، جالِسوار[۱۰]، بوتوال[۱۱]، پوخارا[۱۲]، سورخِت[۱۳]، بیراتناگار[۱۴]، و لالیتپور[۱۵].
اقتصاد. نپال از نظر کشاورزی خودکفاست و بیشتر نپالی‌ها با فرآورده‌هایی که از راه کشاورزی به‌دست می‌آورند، روزگار می‌گذرانند. دامداری و پرورش گاو، گوسفند، بز، و بوفالو نیز در اقتصاد این سرزمین نقش مهمی دارد. چوب و الوار و مصنوعات جنگلی از اقلام صادراتی نپال است و چوب‌بری و جنگل‌زدایی از تهدیدات زیست‌محیطی آن به‌شمار می‌رود. زغال‌سنگ، آهن، و مس مهم‌ترین منابع زیرزمینی نپال محسوب می‌شوند، صنعت این کشور نیز به هنرهای دستی و بعضی صنایع سبک و کوچک منحصر است و فرآوری محصولات کشاورزی مانند کنف، شکر، گوشت، و برنج مهم‌ترین فعالیت‌های صنعتی آن محسوب می‌شوند. صنعت گردشگری، به‌ویژه در اطراف شهر کاتماندو، روبه رونق و توسعه است و گردشگرانی که به‌قصد کوهنوردی در کوه‌های هیمالیا به این سرزمین سفر می‌کنند، ازجمله منابع مهم درآمد نپال به‌حساب می‌آیند.
حکومت و سیاست. کشور نپال مطابق قانون اساسی نوامبر ۱۹۹۰ دارای نظام سلطنتی مشروطۀ چندحزبی با دو مجلس قانون‌گذاری است. ۲۰۵ عضو مجلس نمایندگان نپال را مردم هر پنج سال یک‌بار انتخاب می‌کنند و ۶۰ عضو مجلس شورای ملی آن را پادشاه برای شش سال منصوب می‌دارد. رهبر حزب اکثریت با تأیید پادشاه، مقام نخست‌وزیری و تشکیل دولت را عهده‌دار می‌شود.
مردم و تاریخ. جمعیت نپال ۲۸,۵۸۴,۹۷۵ نفر است (۲۰۱۱) و تراکم نسبی آن به ۱۹۴.۲ نفر در کیلومتر مربع می‌رسد. رشد سالانۀ جمعیت این کشور ۲.۱ درصد است. ۵۸.۵ درصد از جمعیت کشور مزبور را نپالی‌ها تشکیل می‌دهند و هندوئیسم آیین رسمی آنان است. ۸۵.۵ درصد از نپالی‌ها روستانشین‌اند و زبان رسمی آنان نپالی است. نپال با پرجمعیت‌ترین نواحی جهان، میان چین و هند، جای دارد و از نظر فرهنگی و تاریخی، به کشور هند نزدیک است. بنابر افسانه‌ها و اساطیر، نپال را سلسلۀ گوپتا[۱۶] تأسیس کرد؛ ولی اسناد تاریخی گویای آن است که یکی از فرمانروایان گورکا[۱۷] در ۱۷۶۹ این کشور را پایه‌گذاری نمود و جانشینان او آیین هندوئیسم را در این سرزمین رواج دادند. پس از آن‌که انگلستان هند را اشغال کرد، استقلال نپال نیز ازمیان رفت و بخش وسیعی از آن به تصرف انگلستان درآمد و به فرمانداری کل هندوستان پیوست. با نخست‌وزیرشدن جونگ بهادر[۱۸]، نپال مقر افراد نظامی بریتانیا شد و هنگ‌های گورخا، که در خدمت ارتش بریتانیا بودند، شهرت بسیار یافتند. براساس پیمانی که در ۱۹۲۳ بین فرمانروای نپال و نمایندۀ بریتانیا به امضا رسید، نپال به استقلال کامل دست یافت و قانون اساسی آن در ۱۹۵۲ به تصویب رسید. این کشور در ۱۹۵۵ به عضویت سازمان ملل متحد درآمد.