نیتروژن

From ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

نیتْروژِن (nitrogen)
(یا: ازت) برگرفته از کلمه‌ای یونانی به‌معنای سودای طبیعی[۱] (نیترات سدیم[۲] یا پتاسیم[۳]) عنصری غیرفلزی، گازی، بی‌مزه، بی‌بو، بی‌رنگ، با نماد N، عدد اتمی[۴] ۷، و جرم اتمی نسبی[۵] ۱۴.۰۰۶۷تقریباً ۸۰ درصد حجم اتمسفر زمین را تشکیل می‌دهد و از اجزای سازندۀ پروتئین‌ها[۶] و اسیدهای نوکلئیک[۷] در همۀ بافت‌های حیوانات و گیاهان است. در صنعت، نیتروژن را از طریق تقطیر جزءبه‌جزء[۸] و میعان[۹] هوا به‌دست می‌آورند. ترکیبات نیتروژن برای تولید مواد غذایی، دارو‌ها، کودهای شیمیایی[۱۰]، رنگینه[۱۱]ها، و مواد منفجره به‌کار می‌روند. پیش از شناخت چرخۀ پیچیدۀ تثبیت نیتروژن[۱۲]، نیتروژن را مادۀ مغزی گیاهی‌ای می‌شناختند که در کودهای شیمیایی و مواد آلی دیگر یافت می‌شد. در ۱۷۷۲، شیمی‌دان انگلیسی، دانیل رادرفورد[۱۳] (۱۷۴۹ـ۱۸۱۹)، آن را جداسازی، و در ۱۷۹۰، شیمی‌دان فرانسوی، ژان شاپتال[۱۴] (۱۷۵۶ـ۱۸۳۲)، آن را نام‌گذاری کرد. از نیتروژن در فرآیند هابر[۱۵] برای تولید آمونیاک (NH۳) و همچنین برای ایجاد محیط خنثی در واکنش‌های شیمیایی خاص استفاده می‌کنند.

 


  1. native soda
  2. sodium nitrate
  3. Potassium nitrate
  4. atomic number
  5. relative atomic mass
  6. Proteins
  7. nucleic acids
  8. fractional distillation
  9. liquefaction
  10. fertilizers
  11. dye
  12. nitrogen fixation
  13. Daniel Rutherford
  14. Jean Chaptal
  15. Haber process