نیوبیوم
نیوبیوم (niobium)
عنصری فلزی، چکشخوار و تا حدی مفتولشدنی، نرم، بهرنگ سفید خاکستری، با نماد Nb، عدد اتمی[۱] ۴۱، و جرم اتمی[۲] ۹۲.۹۰۶. در طبیعت با تانتالوم[۳] یافت میشود و خواص شیمیاییاش مشابه آن است. برای ساخت فولاد ضدِ زنگ[۴] و آلیاژهای مصرفی دیگر در موتورهای جت و راکتها، و برای ساخت مغناطیسهای اَبَررسانا[۵] بهکار میرود. در ۱۸۰۱، شیمیدان انگلیسی. چارلز هاچت[۶] (۱۷۶۵ـ۱۸۴۷)، آن را کشف و با نماد Cb، به نام کلومبیوم[۷]، نامگذاری کرد. این نام هنوز هم در متالورژی[۸] بهکار میرود. در ۱۸۴۴، شیمیدان آلمانیها، هاینریش رز[۹] (۱۷۹۵ـ۱۸۶۴)، نام آن را براساس نیوب، دختر تانتالوس[۱۰]، در اسطورههای یونانی، و بهسبب مشابهت آن با تانتالیوم تغییر داد. در ۱۹۵۵، فیزیکدانی استرالیایی، بزرگترین شمش نیوبیم جهان را در ردیاب موجی ثقل بهکار برد. امواج ثقل زمانی تولید میشوند که بنابه نظریۀ نسبیت عام انیشتین[۱۱]، به ماده شتاب داده شود، ولی این امواج هرگز ردیابی نشده بودند. نیوبیم برای این منظور مناسب بود، زیرا بهترین عنصر ابر رسانا[۱۲] است، صدای کمتری را نسبت به سایر فلزات خالص جذب میکند، و صدای خالصی را آشکارسازی میکند که دارای کمترین تغییرات در الگوی موج است.