نیکلاس کوزایی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

نیکُلاسِ کوزایی (۱۴۰۱ـ۱۴۶۴م)(Nicholas of Cusa)

تابلوي نيکلاس کوزايي، اثر استاد ويلتن (ح 1463- 1490)

کاردینال، ریاضی‌دان، دانشمند و فیلسوف آلمانی. در مقام مجتهد قانون شرع، در دفاع از نظریۀ شورایی[۱]، که بر برتری شوراهای کلیسا بر پاپ تأکید می‌کرد، مطالبی نوشت (۱۴۳۳م)، اما بعد موضعش را تغییر داد و حامی پرشور پاپ‌سالاری[۲] شد. در ۱۴۵۰م به مقام اسقفی بریکسِن[۳]/برِسّانونه[۴]، از نواحی اسقف‌نشین منصوب شد. سیگیسموند[۵]، مِهین دوک هابسبورگ[۶]، با این انتصاب به‌شدت مخالفت کرد زیرا کوزایی پیشنهاد اصلاحات داده بود. سیگیسموند مدتی کوتاه کوزایی را به زندان انداخت و درنتیجه مهین دوک تکفیر شد. کوزایی نه فقط در الهیات بلکه در ریاضیات، علوم و فلسفه نیز دانش اندوخته بود. به‌عنوان یکی از مخالفان حکمت مَدَرسی[۷]، استدلال می‌کرد که دانایی حقیقی همانا پی‌بردن به نادانی آدمی است و شناخت پروردگار فقط از راه شهود، که حالتی عالی‌تر از عقل است، امکان‌پذیر است. کوزایی انديشه‌های جوردانو برونو[۸] را پیشاپیش بیان کرده بود و اصلاح تقویم را پیشنهاد کرد که بعداً به‌همت پاپ گرگوریوس سیزدهم[۹] به اجرا درآمد. نظریۀ او دربارۀ گردش زمین تقریباً یک قرن بر نظریۀ کُپرنیک[۱۰] تقدم داشت. کوزایی به اجرای آزمایش‌های علمی، طب تشخیصی[۱۱]، گیاه‌شناسی، نقشه‌کشی و گردآوری نسخه‌های خطی نیز سرگرم بود. کشف دوازده نمایش‌نامۀ کمدی به قلم پلاوتوس[۱۲]، نمایش‌نامه‌نویس رومی، ازجملۀ کشف‌های او به‌شمار می‌روند.

 


  1. conciliar theory
  2. papacy
  3. Brixen
  4. Bressanone
  5. Sigismund
  6. Habsburg
  7. Scholasticism
  8. Giordano Bruno
  9. Gregory XIII
  10. Copernicus
  11. diagnostic medicine
  12. Plautus