هارپ

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

هارْپ (harp)

هارْپ

ساز زهی‌ زخمه‌ای‌، که‌ سیم‌های‌ آن‌ به‌‌صورت‌ عمودی‌ و موازی‌ با یکی‌ از ضلع‌های‌ چارچوب‌ مثلثی‌شکل‌ آن‌ کشیده‌ شده‌اند. ضلع‌ دوم‌ این‌ مثلث‌ جعبه‌صدایی‌ به‌‌شکل‌ سه‌گوش‌ از چوب‌ و برنج‌ است‌؛ ضلع‌ سوم‌ جایگاه‌ گوشی‌هایی‌ است‌ که‌ میزان‌ کشش‌ هر سیم‌ را تعیین‌ می‌کنند. هارپ‌ ارکستری‌ بزرگ‌ترین‌ ساز این‌ نوع‌ برشمرده می‌شود. این‌ ساز تا ۴۷ سیم‌ دیاتونیک‌ دارد، و گسترۀ‌ زیرایی‌های‌ آن سی‌ ْـ دو۷ (هفت‌ اکتاو) است‌، و هفت‌ پدال‌ دومرحله‌ای‌ برای‌ تغییر زیرایی‌ دارد. تا وقتی‌ پدال‌ها فشرده‌ نشده‌اند، سیم‌ها به‌‌صورت‌ گام‌ دیاتونیک‌ دوبمل‌ ماژور صدا می‌دهند، اما با فشردن‌ هر یک‌ از پدال‌ها نت‌ مربوط‌ به‌ آن‌ نیم‌پرده‌ یا یک‌ پردۀ‌ کامل‌ بالا می‌رود. بدین‌ترتیب‌ تمامی‌ نت‌های‌ گام‌ کروماتیک‌ به‌‌دست‌ می‌آیند. طبق‌ شواهد ثبت‌شده‌ای‌ که‌ از دوران‌های‌ انجیلی‌ وجوددارد، هارپ‌ از قرن‌ ۹م‌ در غرب‌ وجود داشته‌، و از سازهای‌ رایج‌ بین‌ خنیاگران‌ قرون‌وسطایی‌ بوده‌ است‌. در آن‌ زمان‌ اندازۀ‌ آن‌ بسیار کوچک‌ بوده‌، و معمولاً روی‌ زانو قرار می‌گرفته‌ است‌. اندازۀ‌ آن‌ به‌سبب نیاز به‌شدت‌ صدای‌ بیشتر افزایش‌ یافت‌، و موجب‌ ورود آن‌ به‌ ارکستر در قرن‌ ۱۹‌ شد. ازجمله‌ آهنگ‌سازان‌ این‌ ساز عبارت‌اند از موتسارت، موریس راول[۱]، کارلوس سالزِدو[۲]، و هاینتس هولیگِر[۳]. هارپ‌ همچنین‌ در موسیقی‌ محلی‌ نیز، چه‌ به‌‌صورت‌ تک‌نوازی‌ و چه‌ برای‌ همراهی‌، به‌کار می‌رود. هارپ امروزی و چنگ قدیمی باوجوداین‌که از یک ریشه‌اند، ولی کارآیی وسعت و شخصیت آن‌ها کاملاً متفاوت و اکنون دو ساز جداگانه‌اند، که نوع قدیمی آن تقریباً کاربرد ندارد.

 


  1. Maurice Ravel
  2. Carlos Salzedo
  3. Heinz Holliger