هارپسیکورد

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
هارپسیکورد

هارپْسیکورد (harpsichord)

بزرگ‌ترین و وسیع‌ترین ساز کلاویه‌دار قرن ۱۸، که در ارکسترها و تک‌نوازی به‌کار می‌رفت. سیم‌های این ساز با «جک»هایی زخمه می‌خورد که از چرم یا دُم پَر ساخته شده بودند، و معمولاً چند کلاویه داشت که آواهای مختلف و متنوعی عرضه می‌کردند. بااین‌حال آوای آن، برخلاف پیانو، با تغییر فشار دست نوازنده شدید و ضعیف نمی‌شد. احیای رپرتوآر هارپسیکورد در قرن ۲۰، بسیار مدیون واندا لاندوفسکا[۱] و رالف کرک‌پاتریک[۲] (۱۹۱۱ـ۱۹۸۴) بود. در موسیقی کلاسیک ارکستری، مانند آثار هَندل[۳] یا هایدن[۴]، بخش هارپسیکورد یک بخش کنتینوئو است که طی آن روی باس شیفره بداهه‌پردازی می‌شود. هارپسیکوردها را باید منظم کوک کرد، و به‌همین‌سبب می‌توان کوک آن‌ها را متناسب با رپرتوآر انجام داد. از جمله سازندگان مشهور هارپسیکورد عبارت‌اند از کِرْکْمَن[۵] انگلیسی و خانوادۀ فلاماندی روکِرس[۶]. برای هارپسیکورد کنسرتی، رپرتوآر مدرنی به‌وجود آمد که کنسرتوهایی از الیوت کارتر[۷] (۱۹۶۱)، مانوئل دِ فایا[۸] (۱۹۲۶)، فرانک مارتین[۹] (۱۹۵۲)، بُهوسلاف مارتینو[۱۰] (۱۹۳۵)، و کُنتینوئوم[۱۱] برای تک‌نوازی هارپسیکورد اثر گئورگی لیگِتی[۱۲] (۱۹۶۸) در آن یافت می‌شود.

 


  1. Wanda Landowska
  2. Ralph Kirkpatrick
  3. Handel
  4. Haydn
  5. Kirckman
  6. Ruckers
  7. Elliott Carter
  8. Manuel de Falla
  9. Frank Martin
  10. Bohuslav Martin
  11. Continuum
  12. György Ligeti