هجرت پیامبر

مهاجرت پیامبر اسلام (ص) به فرمان خدا از مکه به یثرب که بعدها مدینةالنبی یا به اختصار مدینه نامیده شد. پیامبر اسلام در روز دوشنبه ۱۲ ربیع‌الاول سال سیزده بعثت (۲۴ سپتامبر ۶۲۲م) به سرزمین قبا وارد شدند، که در نزدیکی مدینه و جنوب آن واقع است، و تا روز پنجشنبه (یا جمعه)، پس از آن‌که مسجدی در آن‌جا بنا کردند، روی به مدینه نهادند. آنان که با پیامبر از مکه هجرت کردند مهاجرین و کسانی که در مدینه به جمع مسلمانان پیوستند، انصار نامیده شدند و در قرآن نیز از آنان به همین نام یاد شده است (توبه ۱۰۱ـ۱۱۸). این واقعۀ تاریخی علاوه بر این‌که مسلمانان را از آزارهای کفار مکه و تنگناهای موجود رهانید، موجب توسعه و پیشرفت اسلام شد. به‌سبب اهمیت این واقعه، در زمان خلافت خلیفۀ دوم به اشارۀ امام علی (ع) هجرت را مبدأ تاریخ مسلمانان قرار دادند. در اصطلاح حدیث و تاریخ اسلام، خارج شدن از جاهلیت و واردشدن به اسلام را نیز هجرت نامند چنان‌که بازگشت به جاهلیت را تعرّب بعد‌الهجره گویند.