هجویری، ابوالحسن علی بن عثمان ( ـ لاهور ۴۶۵ق)
هُجْویری، ابوالحسن علی بن عُثمان ( ـ لاهور ۴۶۵ق)
(ملقب به داتا یا دادا، معروف به سید هجویر، و داتا گنج‌بخش) عارف، نویسنده و شاعر غزنوی. اما دورۀ حیات او به نیمۀ دوم قرن ۴ و نیمۀ اول قرن ۵ق بازمی‌گردد. نزد پدرش مبادی عرفان را آموخت. پس از آن به سیر در آفاق و انفس پرداخت. به شام و ترکستان و عراق و ماوراءالنهر و آذربایجان و شماری از مناطق دیگر سفر کرد؛ در هریک از این نواحی با مشایخی چند صحبت داشته و تربیت از ابوالقاسم گرگانی، ابوالقاسم قشیری، ابوالفضل ختلی و ابوالعباس شِقانی و ابو‌جعفر صیدلانی و جز آنان گرفته است. سپس خود صاحب خرقه شد. هجویری بر شریعت حنفی و در طریقت جنیدی و پیرو طریقۀ صحویه بود. سرانجام در لاهور سکنی گزید و به ارشاد مردم و تألیف آثار خود پرداخت. مزارش زیارتگاه مردم است. از آثارش: منهاج‌الدین؛ فنا و بقا؛ اسرارالخرق؛ کشف‌الاسرار؛ کشف‌المحجوب که مهم‌ترین پرداختۀ او و از کهن‌ترین میراث برجای‌ماندۀ صوفیانه به زبان فارسی است و عمدۀ اشتهار هجویری نیز مرهون تألیف همین کتاب است، که بارها چاپ شده است.