هذلولی
هُذْلولی (hyperbola)
در هندسه، منحنی حاصل از تقاطع یک سطح مخروطی[۱] دوار یا مخروط مستدیر قائم[۲] دو دامنه[۳]، با صفحهای موازی با دو مولد[۴] از سطح دوار، که هر دو دامنۀ سطح را قطع میکند. هذلولی دو شاخه[۵] دارد و به دو مجانب[۶] محدود است. مجانبها خطهای راستیاند که شاخههای هذلولی به آنها نزدیک و نزدیکتر میشوند، ولی هیچگاه به آنها نمیرسند. هذلولیای با دو مجانب عمود برهم هذلولی متساویالساقین[۷]، قائم[۸] یا متساویالقطرین نامیده میشود. مثلاً نمودار (فرمول ۱) هذلولی متساویالساقینی است که محورهای مختصات مجانبهای آناند.
فرمول ۱:هذلولی عضو خانوادۀ مقاطع مخروطی[۹] است. این منحنی را همچنین میتوان بهصورت مسیر حرکت نقطهای تعریف کرد که تفاضل فواصلش از دو نقطۀ ثابت (کانون[۱۰]ها) همواره ثابت باشد. اگر کانونها را F و َF بنامیم، خط گذرنده از َFF یکی از محورهای تقارن[۱۱] هذلولی است و نقاط تقاطع آن را با دو شاخۀ هذلولی رأسهای هذلولی[۱۲] مینامند. عمود منصف[۱۳] َFF محور تقارن دیگر است. محورهای تقارن هذلولی را محورهای آن مینامند. خروج از مرکز[۱۴] هذلولی بزرگتر از یک است.