همبستگی

هَمبستگی (Solidarity)
کنفدراسیون ملی اتحادیه‌های کارگری مستقل لهستان، تشکیل‌شده در سپتامبر ۱۹۸۰ با رهبری لخ والسا. این سازمان، که از ۱۹۸۱ تا ۱۹۸۹ غیرقانونی بود، پس از آن در انتخابات موفق شد که ریاست حکومت لهستان را به‌دست گیرد. با بروز شکاف‌هایی در گروه رهبری جنبش همبستگی، در ۱۹۹۰ جناح سیاسی آن شروع به ازهم پاشیدن کرد و والسا در دسامبر همان سال از ریاست همبستگی کناره گرفت. در انتخابات سپتامبر ۱۹۹۳، همبستگی کمتر از پنج درصد آرای مردم را به‌دست آورد ولی در ستپامبر ۱۹۹۷، با رهبری ماریان کرزاکلوفسکی، اقدام انتخابات همبستگی ۳۴ درصد آرا را کسب کرد و رهبری حکومت ائتلافی بعدی را که نخست‌وزیر آن یرزی‌بوزک بود به‌دست گرفت. همبستگی از دل اختلافات صنعتی، که پیامد تلاش‌های حکومت لهستان برای بالابردن بهای مواد غذایی بود، سر برآورد. اعتصاب‌کنندگان، مستقل از حزب کمونیست، جنبش اتحادیۀ کارگری تشکیل دادند و مذاکرات طولانی آنان با حکومت منجر به آن شد که، در ازای پذیرش نقش رهبری حزب کمونیست در لهستان، همبستگی به رسمیت شناخته شود. شکاف‌های مستمر در جمع رهبری همبستگی به اعلام حکومت نظامی در دسامبر ۱۹۹۱ انجامید؛ اتحادیۀ همبستگی غیرقانونی اعلام شد و رهبران آن دستگیر شدند. والسا در دسامبر ۱۹۸۲ آزاد شد و همبستگی به‌عنوان سازمانی زیرزمینی به فعالیت خود ادامه داد. درپی موج دیگری از اعتصاباتی که همبستگی دستور آن‌ها را داده بود و به دنبال مذاکرۀ با حکومت، اتحادیۀ همبستگی بار دیگر در آوریل ۱۹۸۹، قانونی اعلام شد. در انتخابات ژوئن ۱۹۸۹ این اتحادیه تقریباً همۀ کرسی‌هایی را که اجازۀ احرازشان را داشت به‌دست آورد و در دولتِ ائتلافی بزرگ، که در سپتامبر ۱۹۸۹ با نخست‌وزیری تادئوش مازوویتسکی تشکیل شد، شریک بالادست بود. در دسامبر ۱۹۹۰، پس از جدایی زیانبار از مازوویتسکی، والسا به ریاست جمهوری لهستان رسید و اتحادیۀ همبستگی را ترک کرد. در میانۀ ۱۹۹۱، همبستگی با برخی از سیاست‌های اقتصادی رهبر سابق خود به مخالفت برخاست و از نفوذ ملی آن کاسته شد. در ۱۹۹۱، تعداد اعضای همبستگی ۲.۸ میلیون تن بود. موفقیت‌های همبستگی، در ۱۹۸۹ الهام‌بخش جنبش‌های موفقیت‌آمیز مردمی در دیگر کشورهای اروپای شرقی و نیز تشکیل اتحادیه‌های کارگری مستقل‌تری در اتحاد جماهیر شوروی شد.

 

---