هوانوردی، قوانین
هوانوردی، قوانین (law of the air)
توسعاً هر قانونی که به استفاده از هوا مربوط می‌شود، و به‌طور اخص قوانین حمل‌ونقل هوایی کشوری. با گسترش حمل‌ونقل هوایی پس از جنگ جهانی اول، نیاز به مقررات ملی و بین‌المللی برای هوانوردی ایجاد شد. در ۱۹۱۹ و در پی نشست کشورهای فاتح جنگ جهانی اول، کنوانسیون بین‌المللی ناوبری هوایی تشکیل شد که آن را کنوانسیون پاریس نامیدند. در این کنوانسیون حاکمیت مطلق هر دولت بر آسمان کشور خود به‌رسمیت شناخته شد، بی‌آن‌که عبور بی‌ضرر هواپیماهای یک کشور از آسمان کشوری دیگر منع شود. در این کنوانسیون پیش‌بینی شده است که هر هواپیما (مانند هر کشتی) باید ملیتی به‌ثبت رسیده داشته باشد. مقرراتی نیز دربارۀ قابلیت پرواز هواپیما و صلاحیت خلبانان وضع شد. ایالات متحد امریکا جزو ۳۳ کشور امضاکنندۀ این کنوانسیون بود، اما آن را به تصویب نرساند. کنوانسیون وَرشو برای حمل‌ونقل هوایی بین‌المللی (۱۹۲۹) مقرر داشت که مالک یا بهره‌بردارنده از وسیلۀ حمل‌ونقل هوایی مسئول هر گونه آسیب جسمی یا تلفات جانی و خسارت‌های مالی ناشی از سوانح هوایی است. جنگ جهانی دوم نیاز به مقررات کامل‌تری برای حمل‌ونقل هوایی، و یکنواخت شدن تجهیزات و قوانین و مقررات را نشان داد. در ۱۹۴۴ کنفرانس هواپیمایی کشوری با حضور ۵۲ کشور، که شوروی سابق در شمار آن‌ها نبود، در شیکاگو برگزار شد. در این کنفرانس پیرامون «پنج آزادی در هوا» بحث‌های پردامنه‌ای به‌عمل آمد: آزادی برای عبور از آسمان یک کشور، بدون فرود آمدن؛ آزادی برای فرود با مقاصد غیرترددی؛ حق تخلیۀ بار و پیاده کردن مسافر در یک کشور خارجی مشروط به آن‌که هواپیما در کشور مبدأ به‌ثبت رسیده باشد؛ حق سوار کردن مسافر و گرفتن بار در یک کشور خارجی، به مقصد کشوری که هواپیما در آن به‌ثبت رسیده است؛ و حق حمل بار و مسافر بین دو کشور خارجی. اما با مورد پنجم به‌شدت مخالفت و فقط دو مورد نخست در پیمان بین‌المللی خدمات ترانزیت هوایی گنجانده شد و همه آن را امضا کردند. این کنوانسیون تشکیلاتی موقتی تأسیس کرد که در ۱۹۴۷ سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری (ایکائو) نام گرفت و به سازمان ملل متحد وابسته شد. پس از کنوانسیون شیکاگو کنفرانس‌های متعددی برگزار شد و اعضای این کنوانسیون پیمان‌های دوجانبۀ بسیاری امضا کردند.