هیروگلیف
هیِروگلیف (hieroglyphic)
(به یونانی، «نوشتۀ مقدس») خط قدیم مصریان از اواسط هزارۀ ۴پ‌م تا قرن ۳م، که نشانه‌های تصویری را با نشانه‌های حروف ترکیب می‌کند. این خط را معمولاً از راست به چپ می‌نوشتند، و سطرها موازی هم بودند. ژان فرانسوا شامپولیون[۱] (۱۷۹۰ـ۱۸۳۲)، مصرشناس فرانسوی، با کمک سنگ رشید یا لوح روزِتا[۲]، که کتیبه‌های مشابهی به خط هیروگلیف، دموتی[۳]، و یونانی دارد، در ۱۸۲۲ رمز این خط را گشود. قدیمی‌ترین هیروگلیف‌ها را گونتر دِرایر[۴]، باستان‌شناس آلمانی روی لوح‌های خاک رُس در جنوب مصر کشف کرده است (۱۹۹۸) که بایگانی محموله‌های پارچه‌های کتانی، روغن، و مالیات‌های پرداختی است. لوح‌هایی که از مقبرۀ اِسکورپیون اول[۵]، فرعون مصر، در فاصلۀ (۳۳۰۰پ‌م و ۳۲۰۰پ‌م) به‌دست آمده‌اند عقیدۀ اختراع خط به‌دست سومریان را زیر سؤال می‌برد. از حدود ۷۰۰پ‌م به بعد هیروگلیف جای خود را در کاربرد روزمره به خط شکسته داد.