پاتنم، هیلاری (۱۹۲۶)
پاتْنَم، هیلاری (۱۹۲۶)(Putnam, Hilary)
فیلسوف امریکایی. از ۱۹۶۵ استاد فلسفۀ دانشگاه هاروارد بوده و قبلاً در دانشگاه‌های نورت‌وسترن[۱] و پرینستون[۲] و مؤسسۀ فناوری ماساچوست (ام‌آی‌تی)[۳] تدریس کرده است. بر بسیاری از حوزه‌های فلسفه، ازجمله شناخت‌شناسی[۴]، متافیزیک[۵]، اخلاق[۶] و فلسفۀ سیاسی[۷]، تأثیر بسزایی داشته است. نظریه‌ای را به نام «واقع‌گرایی درونی[۸]» مطرح کرد مبنی بر این‌که چیزی به‌عنوان جهان واقعی وجود دارد، ولی ما نمی‌توانیم جز در بستر ذهن انسانی دربارۀ چنین جهانی سخن گوییم یا به آن راه یابیم. پاتنم بر آن است که از این دیدگاه، پی‌بردن به مفهوم عینیّت[۹]، هم در علم و هم در اخلاق، امری ناممکن است. پاتنم از نظریۀ «پوزیتیویسم منطقی[۱۰]» نیز سخت انتقاد کرد و بر آن بود که هیچ اصل ثابتی برای توجیه «اصل اثبات صحت[۱۱]» آن وجود ندارد که به‌کمک آن بتوان حقیقت را از راه تجربه یا از طریق پژوهش علمی به‌اثبات رساند (← پوزیتیویسم_منطقی). اگرچه پاتنم برای استقرار پایه‌های نظریۀ فلسفی کارکردگرایی[۱۲]، بر‌مبنای این عقیده که حالت‌های ذهنی بر محاسبه استوارند، تلاش فراوان کرد، اما در آثار جدیدترش بر‌ضدّ این نظریه استدلال می‌کند و محدودیت‌هایش را نشان می‌دهد. جای‌دادن همۀ سهم خدمات پاتنم در مقوله‌ای واحد کار دشواری است، به‌ویژه به‌سبب توانایی او در پرداختن به یک نظریۀ مستقل و اساسی و بهره‌گیری از آن تا مرحلۀ رسیدن به نتایج منطقی‌اش، ولو آن‌که این کار به‌معنی تجدید نظر یا رد‌کردن آن نظریه باشد. دقت و جامعیت پژوهش‌های فلسفی وی بسیار تأیید و تحسین شده است. از میان تألیفات گستردۀ پاتنم، تعدادی از آسان‌یاب‌ترین آثارش عبارت‌اند از عقل، حقیقت و تاریخ[۱۳] (۱۹۸۱)؛ واقع‌گرایی با چهر‌ه‌ای انسانی[۱۴] (۱۹۹۰)؛ کلمات و زندگی[۱۵] (۱۹۹۴).