واترسون، جان (۱۸۱۱ـ۱۸۸۳)

واتِرْسون، جان (۱۸۱۱ـ۱۸۸۳)(Waterston, John)

فیزیک‌دان اسکاتلندی. از ۱۸۴۳ تا ۱۸۴۵، ویژگی اصلی نظریۀ جنبشی گازها را برای اولین‌بار تدوین کرد. همچنین، در ۱۸۷۵ توانست دمای خورشید را برآورد کند. در ادینبورگ زاده شد و در همان‌جا درس خواند. در ۱۸۳۳، برای نقشه‌برداری خطوط راه‌آهن به لندن منتقل شد و سپس، در بخش نقشه‌برداری مناطق آبی و ساحلی در وزارت دریاداری مشغول کار شد. در ۱۸۳۹، در سمت مربی کارآموزان شرکت هند شرقی به بمبئی هندوستان اعزام شد. در ۱۸۷۵، به ادینبورگ بازگشت و همۀ وقتش را صرف تلاش‌های پژوهشی کرد. نادیده گرفتن و ردشدن مکرر کارهای پژوهشی‌اش منجربه انزوای او از جامعۀ علمی شد. اولین مقالۀ علمی‌اش را در ۱۹سالگی منتشر کرد که حاکی از الگوی پیشنهادی او برای توضیح نیروی گرانشی، بدون نیاز به استفاده از اصل موضوع اثرگذاری کنش از دور، بود.‌ در ۱۸۴۳، کتابی دربارۀ دستگاه عصبی نوشت و در آن تلاش کرد نظریۀ مولکولی را در فیزیولوژی به‌کار ببرد. این کتاب چند ویژگی اصلی نظریۀ جنبشی گازها و ازجمله این فکر را مطرح می‌کرد که دما و فشار با حرکت مولکول‌ها ارتباط دارند. در مقاله‌ای که در ۱۸۴۵ به انجمن سلطنتی بریتانیا تسلیم کرد، نظریۀ جنبشی را کامل‌تر تدوین کرد. اما این مقاله پذیرفته نشد و به این ترتیب، پیشرفت در این زمینه حدود پانزده سال به تأخیر افتاد. او در زمینه‌های صوت، مویینگی، گرمای نهان، و حیطه‌های گوناگون نجوم هم مقالات دیگری نوشت.

 

---