وادی القری
وادیُ‌القُري
(وادي‌القرا تلفظ مي‌شود) ناحیه‌ای سابقاً آباد و مرفه شامل چندین دره و روستاهایی در نزدیک یکدیگر، واقع در شمال حجاز. برطبق یک نظر، وادی‌القُري بین مدائن صالح (الهِجر) در شمال و البدایع (جنوب شرقی العُلاء) در جنوب واقع بود. برپایۀ این نظر، قُرْح، سکونتگاه مرکزی وادی‌القُري در قرون اولیۀ اسلام، با مبیات امروزی (یا المابیّات) در جنوب العلاء مطابقت دارد. براساس نظری دیگر، وادی‌القُري شامل ناحیه‌ای بس وسیع‌تر می‌شد و در جنوب به اَلوُجه تا کرانۀ دریا می‌رسید، که بر این اساس می‌باید آن را با خُرَیبه (خُرَیبة‌العُلاء) در شمال العلاء مطابقت داد. مسجد قرح در محلی ساخته شد که زمانی پیامبر اسلام (ص) در آنجا پیش‌نماز اصحاب خویش بود. بنا به روایت‌های افسانه‌ای، وادی‌القُري متعلق به اقوام عاد و ثمود بود و بعدها انبوهی از یهودیان در آنجا مستقر شدند. گروهی از اینان پس از اسلام به ناچار دیار خود را ترک کردند، اما تا چند قرن بعد جماعتی از یهودیان در وادی‌القُري می‌زیستند. امام علی (ع)، عثمان بن عفان، اسامه و عبدالله بن عمر در آنجا ملک و زراعت داشتند و معاویه هم که خود املاکی در محل داشت، به یاری برده‌های اسیر و ایرانی در آبادی و آبیاری کشتزارهای آنجا کوشید. چون کاروان‌های زائران از وادی‌القُري یا نزدیک آن می‌گذشتند تا برای خود آذوقه و توشۀ راه فراهم آورند، همین امر از اسباب رونق و رفاه وادی‌القُري بود.