وسالیوس، آندرآس (۱۵۱۴ـ۱۵۶۴)

وِسالیوس، آنْدرِآس (۱۵۱۴ـ۱۵۶۴)(Vesalius, Andreas)

پزشک بلژیکی. با کالبدشکافی جسد و استفاده از تصویر در آموزش کالبدشناسی، این علم را متحول و اعتبار و نفوذ جالینوس را مخدوش کرد. کتاب وسالیوس، که نخستین کتاب درسی کالبدشناسی بود، آغاز علم زیست‌شناسی به‌شمار می‌رود. او کالبدشناسی را طبق سنت جالینوسی فراگرفت. جالینوس هرگز بدن انسان را کالبدشکافی نکرده بود و آنچه دربارۀ کالبدشکافی انسان بیان می‌کرد حاصل پژوهش‌هایش روی نوعی میمون بود. با این حال، عقاید جالینوس تا دورۀ رنسانس خطاناپذیر و مقدس به‌شمار می‌رفتند. بنابراین، آموزش‌های کالبدشناختی وسالیوس براساس اصولی بود که ۱۳۰۰ سال بی‌شک پذیرفته بودند. وسالیوس از تعالیمی که می‌دید راضی نبود، لذا تصمیم گرفت مشاهداتی صورت دهد. او با کالبدشکافی‌هایی که کرد، دریافت نظام طب جالینوس خطاهایی اساسی در زمینۀ کالبدشناسی دارد. وسالیوس این عقیدۀ رایج را رد کرد که مردان یک دنده کمتر از زنان دارند. او برخلاف نظریۀ ارسطو عقیده داشت مرکز ذهن و احساسات مغز و دستگاه عصبی است، نه قلب. کتاب ساختار بدن انسان (۱۵۴۳)، اثر وسالیوس، را نقاشان ماهری مصور کردند و از کتاب‌های عمدۀ قرن ۱۶ به‌شمار می‌رود. کیفیت تصاویر کالبدشکافی‌های این کتاب به حدی بود که استانداردهای جدیدی را برای کتاب‌های مصور، مخصوصاً کتاب‌های پزشکی، عرضه کرد و نیاز به استفاده از روش‌های علمی در کالبدشناسی را روشن ساخت. این کتاب و اثر معروف کُپرنیک، که در همان سال چاپ شد، خاستگاه علم جدید بودند. وسالیوس در بروکسل زاده شد و در لووَن، پاریس، و پادوای ایتالیا درس خواند. از ۱۵۳۷ تا ۱۵۴۲، در پادوا استاد بود. همچنین، پزشک دربار شارل پنجم و پسر او فیلیپ دوم، شاه اسپانیا، شد. کشتی حامل وسالیوس هنگام بازگشت از زیارت بیت‌المقدس در سواحل یونان غرق، و او در این حادثه کشته شد.

 

---