ویتورث، جوزف (۱۸۰۳ـ۱۸۸۷)
ویتْوِرْث، جوزِف (۱۸۰۳ـ۱۸۸۷)(Whitworth, Joseph)
مهندس انگلیسی. استانداردهای جدیدی در زمینۀ دقت ساخت ماشین‌ابزار[۱] و اسباب‌های اندازه‌گیری دقیق[۲] مطرح کرد. از ابداعات دیگر او سنجه‌های استاندارد[۳]، رزوۀ پیچ[۴]، و روش‌های جدید ساخت لولۀ تفنگ بود. در ۱۸۶۹، لقب بارونت گرفت. در استاکپورت[۵]، واقع در چشر[۶]، زاده شد و در ۱۴سالگی ترک تحصیل کرد. از ۱۸۲۵ تا ۱۸۳۳، در کارگاه هنری مادزلی[۷] در لندن[۸] کار می‌کرد و سپس به منچستر[۹] رفت تا کارگاه ابزارسازی تأسیس کند. این کارگاه رفته‌رفته به کارخانه‌ای بزرگ تبدیل شد. او به آموزش، شیوۀ زندگی، و اوقات فراغت کارگران خود اهمیت می‌داد و مبالغ هنگفتی را صرف سازمان‌های آموزشی می‌کرد. با ابداع روش‌هایی برای اندازه‌گیری با لحاظ‌کردن تلرانس[۱۰]، که قبلاً مقدور نبود، استانداردسازی را بر شرکت خود و همۀ صنایع مهندسی حاکم کرد. از آن پس، محورها[۱۱]، یاتاقان‌ها[۱۲]، چرخ‌دنده‌ها[۱۳]، و پیچ‌ها[۱۴] تعویض‌پذیر شدند. شرکت ویتورث[۱۵] ماشین‌های بسیاری برای برشکاری[۱۶]، صفحه‌تراشی[۱۷] و چرخ‌دنده‌تراشی[۱۸]تولید کرد. همچنین، ماشین کشبافی[۱۹] و دستگاهی برای جاروکشی خیابان طراحی کرد که اسب آن را می‌کشید. ویتورث در کارگاه‌های خود همه نوع تفنگ در اندازه‌های گوناگون تولید می‌کرد و آزمایش‌های بسیاری برای تحقیق در زمینۀ نیروهای وارد بر لولۀ تفنگ صورت می‌داد. در زمینۀ طراحی خان[۲۰] برای لولۀ سلاح‌های کالیبر کوچک نیز به پیشرفت‌هایی نایل آمد.