پرش به محتوا

اسپنسر، هربرت (۱۸۲۰ـ۱۹۰۳): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
خط ۱: خط ۱:


اِسْپِنْسِر، هِرْبِرْت (۱۸۲۰ـ۱۹۰۳)(Spencer, Herbert)<br/> [[File:11235200.jpg|thumb|اِسْپِنْسِر، هِرْبِرْت]]{{جعبه زندگینامه
اِسْپِنْسِر، هِرْبِرْت (۱۸۲۰ـ۱۹۰۳)(Spencer, Herbert)<br /> {{جعبه زندگینامه
|عنوان =هربرت اسپنسر
|عنوان =هربرت اسپنسر
|نام = Herbert Spencer
|نام = Herbert Spencer
خط ۷: خط ۷:
|نام مستعار=
|نام مستعار=
|لقب=
|لقب=
|زادروز=۱۸۲۰م
|زادروز=داربی ۱۸۲۰م
|تاریخ مرگ=۱۹۰۳م
|تاریخ مرگ=۱۹۰۳م
|دوره زندگی=
|دوره زندگی=
خط ۱۹: خط ۱۹:
|سمت =
|سمت =
|جوایز و افتخارات =
|جوایز و افتخارات =
|آثار =ایستایی شناسی اجتماعی
|آثار =ایستایی شناسی اجتماعی (1851)، اصول روان‌شناسی (۱۸۵۵)، اصول زیست‌شناسی (۲ جلد، ۱۸۶۴ـ۱۸۶۷)؛ اصول جامعه‌شناسی (۳ جلد، ۱۸۷۶ـ۱۸۹۶)؛ و اصول علم اخلاق (۲ جلد، ۱۸۹۲ـ۱۸۹۳)
|خویشاوندان سرشناس =
|خویشاوندان سرشناس =
|گروه مقاله =جامعه شناسی
|گروه مقاله =جامعه شناسی
خط ۲۷: خط ۲۷:
|پست تخصصی =
|پست تخصصی =
|باشگاه =
|باشگاه =
}}نظریه‌پرداز اجتماعی انگلیسی. غالباً از نخستین جامعه‌شناسان برشمرده می‌شود؛ شهرتش بیشتر به مناسبت پژوهشی است که دربارۀ تغییر اجتماعی<ref>social change
}}[[File:11235200.jpg|thumb|اِسْپِنْسِر، هِرْبِرْت]]نظریه‌پرداز اجتماعی انگلیسی. غالباً از نخستین جامعه‌شناسان برشمرده می‌شود؛ شهرتش بیشتر به مناسبت پژوهشی است که دربارۀ تغییر اجتماعی<ref>social change
 
</ref>، از دیدگاهی تکاملی<ref>evolutionary  
</ref>، از دیدگاهی تکاملی<ref>evolutionary  
 
</ref>، انجام داده است. در داربی<ref>Derby </ref> متولد شد، بیشتر به صورت خودآموزی به تحصیل پرداخت و از راه مطالعۀ آزاد با نظریۀ تکامل ـ آن‌گونه که [[لامارک، ژان باپتیست (۱۷۴۴ـ۱۸۲۹)|ژان لامارک]]<ref>Jean Lamarck </ref>، طبیعی‌دان فرانسوی، در قرن ۱۸ و اوایل قرن ۱۹ شرح داده بود ـ آشنا شد. در این نظریه، که امروزه اعتبارش را ازدست داده است، گفته می‌شود که صفات اکتسابی هر سازواره<ref>organism </ref> به ارث‌بردنی نیستند. مفهوم‌های لامارکیِ مربوط به تکامل بعداً تأثیر شگرفی در تحقیقات اسپنسر برجای نهادند. اسپنسر در ۱۸۵۱ کتاب ''ایستایی‌شناسی اجتماعی''<ref>''Social Statics'' </ref> را انتشار داد و در آن بر ضرورت آزادی فردی و اهمیت والای علم تأکید کرد. در ''اصول روان‌شناسی''<ref>''Principles of Psychology''</ref> (۱۸۵۵)، نوشت که هر مادّۀ آلی<ref> organic matter </ref> در حالتی یکپارچه پدید می‌آید و ویژگی‌های فردی به‌تدریج از طریق تکامل گسترش می‌یابند. او تقریباً در همین زمان طرحی برای یک نظامِ جامعِ فلسفه درانداخت که بر نظریۀ تکامل وی استوار بود و همۀ رشته‌های دانش موجود را دربر می‌گرفت. در ۱۸۶۰ گزارشی از دورنمای آیندۀ نظام خود را نوشت با عنوان ''نظام فلسفۀ ترکیبی''<ref>''A System of Synthetic Philosophy'' </ref>. بخش آغازین آن، به نام ''نخستین اصول''<ref>''First Principles'' </ref>، در ۱۸۶۲ انتشار یافت؛ برخی از دیگر آثارش: ''اصول زیست‌شناسی''<ref>''Principles of Biology'' </ref> (۲ جلد، ۱۸۶۴ـ۱۸۶۷)؛ ''اصول جامعه‌شناسی''<ref>''Principles of Sociology''</ref> (۳ جلد، ۱۸۷۶ـ۱۸۹۶)؛ و ''اصول علم اخلاق''<ref>''Principles of Ethics'' </ref> (۲ جلد، ۱۸۹۲ـ۱۸۹۳). اگرچه اسپنسر در میان همکارانش هرگز پیروان فراوانی نداشت، اما تلاش بلندپروازانه‌اش برای نظام‌مند ساختن هرگونه شناختی در چارچوب علم جدید و به‌ویژه برحسب معیار تکامل، جایگاهی ماندگار در میان برجسته‌ترین اندیشمندان اواخر قرن نوزدهم به او بخشید. برخی از آثار شایان توجه اسپنسر عبارت‌اند از ''مقاله‌های علمی، سیاسی و فکری''<ref>''Essays: Scientific, Political, and Speculative''</ref> (۳ جلد، ۱۸۹۱) که در آن تأثیر کلی نظریۀ تکامل بر اندیشۀ علمی، سیاسی و فلسفی را ارزیابی کرده است.
</ref>، انجام داده است. در داربی<ref>Derby </ref> متولد شد، بیشتر به‌صورت خودآموزی به‌تحصیل پرداخت و از راه مطالعۀ آزاد با نظریۀ تکامل ـ آن‌گونه که ژان لامارک<ref>Jean Lamarck </ref>، طبیعی‌دان فرانسوی، در قرن ۱۸ و اوایل قرن ۱۹ شرح داده بود ـ آشنا شد. در این نظریه، که امروزه اعتبارش را ازدست داده است، گفته می‌شود که صفات اکتسابی هر سازواره<ref>organism </ref> به ارث‌بردنی نیستند. مفهوم‌های لامارکیِ مربوط به تکامل بعداً تأثیر شگرفی در تحقیقات اسپنسر برجای نهادند. اسپنسر در ۱۸۵۱ کتاب ''ایستایی‌شناسی اجتماعی''<ref>''Social Statics'' </ref> را انتشار داد و در آن بر ضرورت آزادی فردی و اهمیت والای علم تأکید کرد. در ''اصول روان‌شناسی''<ref>''Principles of Psychology''</ref> (۱۸۵۵)، نوشت که هر مادّۀ آلی<ref> organic matter </ref> در حالتی یکپارچه پدید می‌آید و ویژگی‌های فردی به‌تدریج از طریق تکامل گسترش می‌یابند. او تقریباً در همین زمان طرحی برای یک نظامِ جامعِ فلسفه درانداخت که بر نظریۀ تکامل وی استوار بود و همۀ رشته‌های دانش موجود را دربر می‌گرفت. در ۱۸۶۰ گزارشی از دورنمای آیندۀ نظام خود را نوشت با عنوان ''نظام فلسفۀ ترکیبی''<ref>''A System of Synthetic Philosophy'' </ref>. بخش آغازین آن، به نام ''نخستین اصول''<ref>''First Principles'' </ref>، در ۱۸۶۲ انتشار یافت؛ برخی از دیگر آثارش: ''اصول زیست‌شناسی''<ref>''Principles of Biology'' </ref> (۲ جلد، ۱۸۶۴ـ۱۸۶۷)؛ ''اصول جامعه‌شناسی''<ref>''Principles of Sociology''</ref> (۳ جلد، ۱۸۷۶ـ۱۸۹۶)؛ و ''اصول علم اخلاق''<ref>''Principles of Ethics'' </ref> (۲ جلد، ۱۸۹۲ـ۱۸۹۳). اگرچه اسپنسر در میان همکارانش هرگز پیروان فراوانی نداشت، اما تلاش بلندپروازانه‌اش برای نظام‌مند ساختن هرگونه شناختی در چارچوب علم جدید و به‌ویژه برحسب معیار تکامل، جایگاهی ماندگار در میان برجسته‌ترین اندیشمندان اواخر قرن نوزدهم به او بخشید. برخی از آثار شایان توجه اسپنسر عبارت‌اند از ''مقاله‌های علمی، سیاسی و فکری''<ref>''Essays: Scientific, Political, and Speculative''</ref> (۳ جلد، ۱۸۹۱) که در آن تأثیر کلی نظریۀ تکامل بر اندیشۀ علمی، سیاسی و فلسفی را ارزیابی کرده است.


&nbsp;
&nbsp;
خط ۳۷: خط ۳۵:
----
----


[[Category:جامعه شناسی]] [[Category:(جامعه شناسی)اشخاص و آثار]]
[[Category:جامعه شناسی]]  
[[Category:(جامعه شناسی)اشخاص و آثار]]
<references />
سرویراستار، ویراستار
۳۶٬۱۸۲

ویرایش