تربت جام، شهرستان: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
[[File:14114500.jpg|thumb|مزار شيخ احمد جام، تربت جام]] | [[File:14114500.jpg|thumb|مزار شيخ احمد جام، تربت جام]] | ||
شهرستانی در شرق استان [[خراسان رضوی، استان|خراسان رضوی]] مشتمل بر بخشهای مرکزی، پوزگان، نصرآباد و پایین جم با مرکزیت اداری [[تربت جام، شهر|شهر تربت جام]]. از شمال به شهرستانهای صالحآباد و [[مشهد، شهرستان|مشهد]] و [[فریمان، شهرستان|فریمان]]، از غرب به [[زاوه، شهرستان|شهرستان زاوه]]، از جنوب به شهرستانهای [[باخرز، شهرستان|باخرز]] و [[تایباد، شهرستان|تایباد]]، و از شرق به کشور [[افغانستان]] محدود است. نواحی جنوبی آن را جلگۀ آبرفتی جامرود تشکیل داده و رودخانۀ فصلی [[جامرود، رودخانه|جامرود]] و همچنین رود مرزی [[هریرود]] عمدهترین رودخانههای آن بهشمار میآیند. اقلیم این شهرستان نسبتاً معتدل و جمعیت آن 267,671نفر است (۱۳۸۵). از نظر بارندگی جزء نواحی خشک محسوب میشود. مهمترین آبادیهای آن غیر از تربت جام عبارتند از احمدآباد صولت، نصرآباد، نیلشهر و سمیعآباد. راه فریمان به سمیعآباد | شهرستانی در شرق استان [[خراسان رضوی، استان|خراسان رضوی]] مشتمل بر بخشهای مرکزی، پوزگان، نصرآباد و پایین جم با مرکزیت اداری [[تربت جام، شهر|شهر تربت جام]]. از شمال به شهرستانهای صالحآباد و [[مشهد، شهرستان|مشهد]] و [[فریمان، شهرستان|فریمان]]، از غرب به [[زاوه، شهرستان|شهرستان زاوه]]، از جنوب به شهرستانهای [[باخرز، شهرستان|باخرز]] و [[تایباد، شهرستان|تایباد]]، و از شرق به کشور [[افغانستان]] محدود است. نواحی جنوبی آن را جلگۀ آبرفتی جامرود تشکیل داده و رودخانۀ فصلی [[جامرود، رودخانه|جامرود]] و همچنین رود مرزی [[هریرود]] عمدهترین رودخانههای آن بهشمار میآیند. کوههای سیاهچوبی، کِلِیْلاق، عبدلآباد در جنوب آن امتداد دارند و در مغرب آن، کوه بیزَگ/ بیزَک که دنبالۀ کوهستان [[بینالود]] است، دشت باخرز را از دشت جام جدا میکند. اقلیم این شهرستان نسبتاً معتدل و جمعیت آن 267,671نفر است (۱۳۸۵). از نظر بارندگی جزء نواحی خشک محسوب میشود. مهمترین آبادیهای آن غیر از تربت جام عبارتند از احمدآباد صولت، نصرآباد، نیلشهر و سمیعآباد. راه اصلی مشهد-تربتجام-تایباد و راه فریمان به سمیعآباد شبکۀ راههای ارتباطی این شهرستان را تشکیل میدهند. آبیاری این شهرستان عمدتاً از قناتها و چاههای متعددی تأمین میشود که در نقاط مختلف آن حفر شده است. دامداری، کشاورزی، و قالیبافی مهمترین فعالیت اقتصادی آن محسوب میشود. گندم، جو، پنبه، چغندرقند، زعفران، زیره سبز و خربزه مهمترین محصولات کشاورزی شهرستان است. اکثریت جمعیت شهرستان را پیروان مذهب سنی حنفی تشکیل میدهند. مردم شهرستان به زبان فارسی (گویش تربتی) سخن میگویند. | ||
شهر تربت جام که از مقبرۀ شیخ احمد جام نام گرفته است، در سدههای اولیۀ اسلامی در حوالی شهر قدیمی پوزگان یا بوزجان ساخته شده و از ۵۴۳ش رو به توسعه و ترقی نهاده است. نام آن در منابع سدههای اسلامی به صورت جام و معرب آن، زام، ذکر شده است. در این دوره تا سدههای میانی، جام ابتدا قصبه و بعد دهستانی در خراسان بود و بهتدریج از اواسط سدۀ 6ق با گسترش و رونق آن به ولایتی با آبادیهای پرشمار تبدیل شد. ظاهراً تا قرن 9ق بوزجان، مرکز ولایت جام بوده و تربت جام از روستاهای آن بهشمار میآمده است. از قرن دهم به بعد، تربت جام به عنوان شهر و مرکز ولایت جام ذکر شده است. قوم [[مغول|مغول]] در سدۀ 7ق و در سدههای 10 تا 12ق [[ازبک|ازبک]]<nowiki/>ها و [[افغان|افغان]]<nowiki/>ها بارها به آن حمله کرده و آسیبهای فراوان به آن رساندند. با اینحال در بسیاری از یورشها نیز (از جمله در حملۀ [[تیمور گورکان]]) به دلیل مزار شیح احمد جام و حضور صوفیه از خرابیها برکنار ماند. | شهر تربت جام که از مقبرۀ شیخ احمد جام نام گرفته است، در سدههای اولیۀ اسلامی در حوالی شهر قدیمی پوزگان یا بوزجان ساخته شده و از ۵۴۳ش رو به توسعه و ترقی نهاده است. نام آن در منابع سدههای اسلامی به صورت جام و معرب آن، زام، ذکر شده است. در این دوره تا سدههای میانی، جام ابتدا قصبه و بعد دهستانی در خراسان بود و بهتدریج از اواسط سدۀ 6ق با گسترش و رونق آن به ولایتی با آبادیهای پرشمار تبدیل شد. ظاهراً تا قرن 9ق بوزجان، مرکز ولایت جام بوده و تربت جام از روستاهای آن بهشمار میآمده است. از قرن دهم به بعد، تربت جام به عنوان شهر و مرکز ولایت جام ذکر شده است. قوم [[مغول|مغول]] در سدۀ 7ق و در سدههای 10 تا 12ق [[ازبک|ازبک]]<nowiki/>ها و [[افغان|افغان]]<nowiki/>ها بارها به آن حمله کرده و آسیبهای فراوان به آن رساندند. با اینحال در بسیاری از یورشها نیز (از جمله در حملۀ [[تیمور گورکان]]) به دلیل مزار شیح احمد جام و حضور صوفیه از خرابیها برکنار ماند. |