آریا: تفاوت میان نسخه‌ها

آریا (موسیقی)(aria)<br/> (در ایتالیایی‌ به‌معنای هوا) ترانۀ تک‌صدایی ملودیک با خصوصیتی اندیشناک، اغلب دارای یک بخش میانی متضاد، بیانگر لحظۀ آشکارشدن حقیقت در عمل نمایشیِ یک [[اپرا]]<ref>opera</ref> یا [[اوراتوریو]]<ref>oratorio</ref>. آریا که در ائورودیکه<ref>Euridice</ref> (۱۶۰۰م) اثر پِری<ref>Peri</ref> و اورفئو<ref>Orfeo</ref> (۱۶۰۷م) ساختۀ [[مونته وردی ، کلاودیو جووانی (۱۵۶۷ـ۱۶۴۳)|مونته‌وردی]]<ref>Monteverdi</ref> نیز یافت می‌شد، در آثار آلِسّاندرو اسکارلاتّی<ref>Alessandro Scarlatti</ref> و [[هندل، گیورگ فریدریش (۱۶۸۵ـ۱۷۵۹)|هَندل]]<ref>Handel</ref> ساخته و پرداخته‌ترین قالب خود را به‌دست آورد، و تبدیل به یک قطعۀ آهنگین برای خوانندگان اول اپرا شد. نمونه‌ای از آن عبارت است از آریای «هر کجا قدم‌ گذاری<ref>Where’er you walk</ref>» از اوراتوریوی غیرمذهبی سِمِله<ref>Semele</ref> (۱۷۴۴م) اثر هندل بر شعری از [[کانگریو، ویلیام (۱۶۷۰ـ۱۷۲۹)|ویلیام کانگریو]]<ref>William Congreve</ref>. آریا به‌مثابه قطعه‌ای مخصوص ساز، قطعه‌ای پرملودی و تقلیدگر یک خط آوازی است. آریا تا اوایل قرن ۱۸ ترانه‌ای سه‌قسمتی بود، که قسمت سوم آن تکرار قسمت اول محسوب می‌شد، و قسمت دومش انواع و اقسام سوژه‌ها، گام‌ها و حالت‌ها را ارائه می‌کرد. نام دقیق‌تر این فرم «آریا دا کاپو<ref>da capo aria</ref>» است. پس از مرگ هندل (۱۷۵۹م) و در دوران کودکی [[موتسارت، ولفگانگ آمادیوس (۱۷۵۶ـ۱۷۹۱)|موتسارت]] (دهۀ ۱۷۶۰م) فرم‌های آزادتری پدیدار شدند، که گاهی برمبنای [[سونات، فرم|فرم سونات]]<ref>sonata form</ref> (موتسارت) ساخته می‌شدند، و بعدها شکل خود را از کنش نمایشی اپرا ([[بتهوون، لودویگ وان (۱۷۷۰ـ۱۸۲۷)|بتهوون]]، [[وبر، کارل ماریا (۱۷۸۶ـ۱۸۲۶)|وبر]]<ref>Weber</ref>) یا اوراتوریو ([[مندلسون (بارتولدی)، فلیکس (۱۸۰۹ـ۱۸۴۷)|مندلسون]]<ref>Mendelssohn</ref>) گرفتند.