یونان: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
| دین = مسیحیت | | دین = مسیحیت | ||
| واحد پول =یورو }} | | واحد پول =یورو }} | ||
یونان (Greece)<br /> [[File:42062200-1.jpg|thumb|نمايي از مرکز شهر آتن، يونان]][[File:42062200-2.jpg|thumb|نمايي از مرکز شهر آتن، يونان]][[File:42062200-3.jpg|thumb|نمايي از مرکز شهر آتن، يونان]][[File:42062200-4.jpg|thumb|نمايي از مرکز شهر آتن، يونان]]'''موقعیت'''. جمهوری یونان در اروپای جنوبی و در انتهای جنوبی شبهجزیرۀ [[بالکان]]<ref>Balkan Peninsula</ref> جا دارد. از شمال به [[بلغارستان]] و جمهوری [[مقدونیه]]، از شمال شرقی به [[ترکیه]]، از شرق به [[اژه، دریای|دریای اژه]]<ref>Aegean Sea</ref>، از جنوب به [[مدیترانه، دریای|دریای مدیترانه]]، از غرب به [[ایونی، دریای|دریای ایونی]]<ref>Ionian Sea</ref>، و از شمالی غربی به [[آلبانی]] محدود شده است. مساحت این کشور | یونان (Greece)<br /> [[File:42062200-1.jpg|thumb|نمايي از مرکز شهر آتن، يونان]][[File:42062200-2.jpg|thumb|نمايي از مرکز شهر آتن، يونان]][[File:42062200-3.jpg|thumb|نمايي از مرکز شهر آتن، يونان]][[File:42062200-4.jpg|thumb|نمايي از مرکز شهر آتن، يونان]]'''موقعیت'''. جمهوری یونان در اروپای جنوبی و در انتهای جنوبی شبهجزیرۀ [[بالکان]]<ref>Balkan Peninsula</ref> جا دارد. از شمال به [[بلغارستان]] و جمهوری [[مقدونیه]]، از شمال شرقی به [[ترکیه]]، از شرق به [[اژه، دریای|دریای اژه]]<ref>Aegean Sea</ref>، از جنوب به [[مدیترانه، دریای|دریای مدیترانه]]، از غرب به [[ایونی، دریای|دریای ایونی]]<ref>Ionian Sea</ref>، و از شمالی غربی به [[آلبانی]] محدود شده است. مساحت این کشور 131,957 کیلومتر مربع است و شهر [[آتن]] پایتخت آن است. | ||
'''سیمای طبیعی.''' کشور باستانی یونان از دو بخش جغرافیایی متمایز با نام سرزمین اصلی و جزایر یونان تشکیل شده است: الف ـ سرزمین اصلی که کوهستانی است و ۸۰ درصد از این کشور را شامل میشود، خود از دو بخش شمالی و جنوبی تشکیل شده است: ۱ـ بخش شمالی که خلیج [[پاتراس]]<ref>Gulf of Patras </ref> (پاتره) و خلیج [[کورنت|کورِنت]]<ref>Gulf of Corinth </ref> آن را از بخش جنوبی جدا میکنند، حدود ۶۰ درصد از کل کشور را دربرمیگیرد و [[پیندوس، کوه های|کوههای پیندوس]]<ref>Pindus </ref>، که از شمال غرب به جنوب شرق کشیده شدهاند، استخوانبندی اصلی آن را تشکیل میدهند. قلّه اسمولیکاس<ref>Smolikas </ref>، در حوالی مرز آلبانی، با بلندی ۲,۶۳۳ متر، بلندترین نقطۀ آن است و کوه [[المپ، کوه های|المپ]]<ref>Olympus </ref> که در شرق کشور و نزدیک ساحل خلیج سالونیک<ref>Salonika </ref> جا دارد، با ارتفاع ۲,۹۱۷ متر، بلندترین نقطۀ کشور یونان بهشمار میآید. نواحی [[تراس، سرزمین های|تراس]] (تراکیا)<ref>Thrace </ref>، مقدونیه<ref>Macedonia </ref>، و شبهجزیرۀ [[خالکیدیکه]]<ref>Chalcidice </ref> در شمال و شمال شرقی آن قرار دارند و رودخانههای [[ماریتسا]]<ref>Maritsa </ref> (در مرکز ترکیه)، نِستوس<ref>Nestos </ref>، استروما<ref>Struma </ref>، [[واردار]]<ref>Vardar </ref> (آکسیوس)، آلیاکمون<ref>Aliakmon </ref> (ویستریتسا) و پینیوس<ref>Pinios </ref> (آراختوس) که غالباً کوتاه و کمآباند این قسمت را مشروب میکنند و شهر آتن در انتهای جنوبی آن قرار دارد. ۲ـ بخش جنوبی از شبهجزیرۀ [[پلوپونسوس]]<ref>Peloponnesus </ref> تشکیل یافته که بهوسیلۀ [[کورنت، برزخ|برزخ کورِنت]]<ref>Isthmus of Corinth </ref> با بخش شمالی مرتبط است و رشتهکوههای تایِتوس<ref>Taiyetos </ref> مهمترین ارتفاعات آن است. شبهجزیرۀ مزبور در جنوب به سه شاخۀ کوچک منتهی میشود و خلیجهای [[لاکونیا]]<ref>Laconia </ref> و مِسِنیا<ref>Messenia </ref> در میان آن جای دارند. کوه [[کیلینه]]<ref>Killini </ref> با ۲,۳۷۴ متر، مرتفعترین نقطۀ آن است و رودخانههای آلفئوس<ref>Alpheus </ref> و اِورُتاس<ref>Evrotas </ref> مهمترین زهابهای آن هستند. ب ـ جزایر یونان، که شمارشان به بیش از ۲هزار میرسد و حدود ۱۷۰ جزیرۀ آن مسکونی است، بیست درصد از مساحت این کشور را شامل میشوند و به چهار گروه اسپورادِس شمالی<ref>Northern Sporades </ref>، [[سیکلاد، جزایر|سیکلاد]]<ref>Cyclades </ref> (کیکلاد)، [[دودکانز]]<ref>Dodecanese </ref>، و جزایر ایوئی<ref>Ionian Islands </ref> تقسیم میشوند و جزیرههای [[کرت، جزیره|کرت]]<ref>Crete </ref>، (بزرگترین جزیرۀ یونان)، [[ائوبویا]]<ref>Euboea </ref>، ایکاریا<ref>Icaria </ref>، [[خیوس]]<ref>Khios </ref> (کیوس)، [[لیمنوس]]<ref>Limnos </ref>، [[لسبوس|لِسبوس]] (لسووس)<ref>Lesbos </ref>، [[ساموس]]<ref>Samos </ref>، ساموتراکی<ref>Samothraki </ref>، و [[تاسوس]]<ref>Thasos </ref> مهمترین آنها هستند. جزایر یونان عموماً کوهستانی و تپهماهور و خشکاند و مانند سرزمین اصلی، در معرض [[زمین لرزه|زمینلرزه]] قرار دارند. یونان از نظر اداری به سیزده منطقه و ۵۱ دپارتمان تقسیم میشود و شهرهای مهم آن عبارتاند از آتن، [[تسالونیکی]]<ref>Thessaloniki </ref>، پیرایئوس<ref>Piraeus </ref>، و [[پاتراس]]<ref>Patras </ref> (پاتره). نواحی ساحلی و جزایر یونان دارای اقلیم مدیترانهای است زمستانهایش ملایم و بارانی است و تابستانهای گرم و خشک و آفتابی دارد. زمستان فصل بارندگیهای یونان است. کوهستانهای شمال تحت تأثیر اقلیم قارهای قرار دارد و زمستانهای سرد و سخت و بارش برف سنگین و تابستانهای گرم و آفتابی از ویژگیهای اقلیمی آن است. میانگین دمای شهر آتن در دیماه ۸.۵ درجۀ سانتیگراد و در تیرماه ۲۸ درجۀ سانتیگراد است و میانگین بارندگی سالانۀ آن به ۴۱۵ میلیمتر میرسد. نوع پوشش گیاهی یونان در نواحی مختلف متفاوت است. جلگههای ساحلی و کوهپایهها از گیاهانی چون [[مرکبات]]، [[زیتون]]، [[خرما]]، [[انار]]، و [[انجیر]] پوشیده شده و درختان [[بلوط]]، [[کاج]]، [[شاه بلوط]]، و [[راش]] خاص دامنه و ارتفاعات بالاتر است. حیات وحش این کشور شامل [[خرس]]، [[گوزن]]، [[آهو]]، [[شغال]]، [[گرگ]]، [[روباه]]، [[گورکن]]، [[عقاب (پرندگان)|عقاب]]، [[پلیکان]]، [[قرقاول]]، [[کبک]]، قمری، و [[لک لک|لکلک]] و گروه خاصی از آبزیان است. | '''سیمای طبیعی.''' کشور باستانی یونان از دو بخش جغرافیایی متمایز با نام سرزمین اصلی و جزایر یونان تشکیل شده است: الف ـ سرزمین اصلی که کوهستانی است و ۸۰ درصد از این کشور را شامل میشود، خود از دو بخش شمالی و جنوبی تشکیل شده است: ۱ـ بخش شمالی که خلیج [[پاتراس]]<ref>Gulf of Patras </ref> (پاتره) و خلیج [[کورنت|کورِنت]]<ref>Gulf of Corinth </ref> آن را از بخش جنوبی جدا میکنند، حدود ۶۰ درصد از کل کشور را دربرمیگیرد و [[پیندوس، کوه های|کوههای پیندوس]]<ref>Pindus </ref>، که از شمال غرب به جنوب شرق کشیده شدهاند، استخوانبندی اصلی آن را تشکیل میدهند. قلّه اسمولیکاس<ref>Smolikas </ref>، در حوالی مرز آلبانی، با بلندی ۲,۶۳۳ متر، بلندترین نقطۀ آن است و کوه [[المپ، کوه های|المپ]]<ref>Olympus </ref> که در شرق کشور و نزدیک ساحل خلیج سالونیک<ref>Salonika </ref> جا دارد، با ارتفاع ۲,۹۱۷ متر، بلندترین نقطۀ کشور یونان بهشمار میآید. نواحی [[تراس، سرزمین های|تراس]] (تراکیا)<ref>Thrace </ref>، مقدونیه<ref>Macedonia </ref>، و شبهجزیرۀ [[خالکیدیکه]]<ref>Chalcidice </ref> در شمال و شمال شرقی آن قرار دارند و رودخانههای [[ماریتسا]]<ref>Maritsa </ref> (در مرکز ترکیه)، نِستوس<ref>Nestos </ref>، استروما<ref>Struma </ref>، [[واردار]]<ref>Vardar </ref> (آکسیوس)، آلیاکمون<ref>Aliakmon </ref> (ویستریتسا) و پینیوس<ref>Pinios </ref> (آراختوس) که غالباً کوتاه و کمآباند این قسمت را مشروب میکنند و شهر آتن در انتهای جنوبی آن قرار دارد. ۲ـ بخش جنوبی از شبهجزیرۀ [[پلوپونسوس]]<ref>Peloponnesus </ref> تشکیل یافته که بهوسیلۀ [[کورنت، برزخ|برزخ کورِنت]]<ref>Isthmus of Corinth </ref> با بخش شمالی مرتبط است و رشتهکوههای تایِتوس<ref>Taiyetos </ref> مهمترین ارتفاعات آن است. شبهجزیرۀ مزبور در جنوب به سه شاخۀ کوچک منتهی میشود و خلیجهای [[لاکونیا]]<ref>Laconia </ref> و مِسِنیا<ref>Messenia </ref> در میان آن جای دارند. کوه [[کیلینه]]<ref>Killini </ref> با ۲,۳۷۴ متر، مرتفعترین نقطۀ آن است و رودخانههای آلفئوس<ref>Alpheus </ref> و اِورُتاس<ref>Evrotas </ref> مهمترین زهابهای آن هستند. ب ـ جزایر یونان، که شمارشان به بیش از ۲هزار میرسد و حدود ۱۷۰ جزیرۀ آن مسکونی است، بیست درصد از مساحت این کشور را شامل میشوند و به چهار گروه اسپورادِس شمالی<ref>Northern Sporades </ref>، [[سیکلاد، جزایر|سیکلاد]]<ref>Cyclades </ref> (کیکلاد)، [[دودکانز]]<ref>Dodecanese </ref>، و جزایر ایوئی<ref>Ionian Islands </ref> تقسیم میشوند و جزیرههای [[کرت، جزیره|کرت]]<ref>Crete </ref>، (بزرگترین جزیرۀ یونان)، [[ائوبویا]]<ref>Euboea </ref>، ایکاریا<ref>Icaria </ref>، [[خیوس]]<ref>Khios </ref> (کیوس)، [[لیمنوس]]<ref>Limnos </ref>، [[لسبوس|لِسبوس]] (لسووس)<ref>Lesbos </ref>، [[ساموس]]<ref>Samos </ref>، ساموتراکی<ref>Samothraki </ref>، و [[تاسوس]]<ref>Thasos </ref> مهمترین آنها هستند. جزایر یونان عموماً کوهستانی و تپهماهور و خشکاند و مانند سرزمین اصلی، در معرض [[زمین لرزه|زمینلرزه]] قرار دارند. یونان از نظر اداری به سیزده منطقه و ۵۱ دپارتمان تقسیم میشود و شهرهای مهم آن عبارتاند از آتن، [[تسالونیکی]]<ref>Thessaloniki </ref>، پیرایئوس<ref>Piraeus </ref>، و [[پاتراس]]<ref>Patras </ref> (پاتره). نواحی ساحلی و جزایر یونان دارای اقلیم مدیترانهای است زمستانهایش ملایم و بارانی است و تابستانهای گرم و خشک و آفتابی دارد. زمستان فصل بارندگیهای یونان است. کوهستانهای شمال تحت تأثیر اقلیم قارهای قرار دارد و زمستانهای سرد و سخت و بارش برف سنگین و تابستانهای گرم و آفتابی از ویژگیهای اقلیمی آن است. میانگین دمای شهر آتن در دیماه ۸.۵ درجۀ سانتیگراد و در تیرماه ۲۸ درجۀ سانتیگراد است و میانگین بارندگی سالانۀ آن به ۴۱۵ میلیمتر میرسد. نوع پوشش گیاهی یونان در نواحی مختلف متفاوت است. جلگههای ساحلی و کوهپایهها از گیاهانی چون [[مرکبات]]، [[زیتون]]، [[خرما]]، [[انار]]، و [[انجیر]] پوشیده شده و درختان [[بلوط]]، [[کاج]]، [[شاه بلوط]]، و [[راش]] خاص دامنه و ارتفاعات بالاتر است. حیات وحش این کشور شامل [[خرس]]، [[گوزن]]، [[آهو]]، [[شغال]]، [[گرگ]]، [[روباه]]، [[گورکن]]، [[عقاب (پرندگان)|عقاب]]، [[پلیکان]]، [[قرقاول]]، [[کبک]]، قمری، و [[لک لک|لکلک]] و گروه خاصی از آبزیان است. | ||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
'''حکومت و سیاست.''' نوع حکومت یونان، جمهوری چندحزبی با یک مجلس قانونگذاری است. مجلس نمایندگان یونان ۱۷۵ عضو دارد که مردم آنان را برای چهار سال برمیگزینند و رئیسجمهور کشور با رأی اکثریت مجلس مزبور برای مدت پنج سال برگزیده میشود و رهبر حزب حائز اکثریت در مجلس نیز، مسئولیت نخستوزیری و ادارۀ کشور را برعهده دارد. | '''حکومت و سیاست.''' نوع حکومت یونان، جمهوری چندحزبی با یک مجلس قانونگذاری است. مجلس نمایندگان یونان ۱۷۵ عضو دارد که مردم آنان را برای چهار سال برمیگزینند و رئیسجمهور کشور با رأی اکثریت مجلس مزبور برای مدت پنج سال برگزیده میشود و رهبر حزب حائز اکثریت در مجلس نیز، مسئولیت نخستوزیری و ادارۀ کشور را برعهده دارد. | ||
'''مردم و تاریخ.''' جمعیت یونان | '''مردم و تاریخ.''' جمعیت یونان 10,400,720 نفر است (2024) و تراکم نسبی آن به 78.9 نفر در کیلومتر مربع میرسد. رشد سالانۀ جمعیت این کشور ۰.۳ درصد است و ۹۵ درصد از مردم آن را یونانیها تشکیل میدهند. ۹۷.۶ درصد از آنان مسیحی اُرتدوکساند و ۷۳ درصدشان شهرنشیناند و زبان رسمی آنان یونانی است. میانگین امید به زندگی در یونان ۷۸ سال است و ۹۷ درصد از بزرگسالان آن باسوادند. سابقۀ سکونت در یونان به عصر [[پارینه سنگی|پارینهسنگی]]<ref>palaeolithic </ref> بازمیگردد. اقوام هندواروپایی در حدود سال ۲۰۰۰پم به این سرزمین مهاجرت کردند و با تأسیس شهرهای آتن، [[اسپارت]]<ref>Sparta</ref>، [[تبس]] (طیوه)<ref>Thebes</ref>، و [[کورنت]]<ref>Corinth</ref> در آن سکونت گزیدند. آنان که مردمانی دریانورد بودند، در دریای مدیترانه به کاوش و شناسایی پرداختند و ماندگاه<ref>settlement </ref>های متعددی در کرانههای دریای مزبور احداث کردند. اختلاف و دودستگی میان شهرهای یونان، پای جهانگشایان ایرانی را به این سرزمین باز کرد و مدتی زیر نفوذ [[ایران]] قرار گرفت. شهرهای یونان، بهویژه آتن در قرن ۶پم، فصل نوین و درخشانی را در تاریخ این کشور باز کردند و در عصر [[پریکلس]]<ref>Pericles</ref> (۴۹۵ـ۴۲۹پم) به اوج افتخار و اقتدار خود رسیدند و یونان را به مهد تمدن و بنیادگذار فرهنگ و تمدن امروزی غرب مبدل ساختند. [[فیلیپ دوم (۱۵۲۷ـ۱۵۹۸)|فیلیپ دوم]]<ref>Philip II</ref> پادشاه [[مقدونی]] (۳۸۲ـ۳۳۶پم) آتن، اسپارت، تب، و کورنت را تصرف کرد و پسرش، [[اسکندر مقدونی|اسکندر]] (۳۵۶ـ۳۲۳پم)، امپراتوری ایران را سرنگون ساخت و دامنۀ فرهنگ و تمدن یونان را تا شمال [[هند]] گسترش داد. با مرگ زودهنگام اسکندر، امپراتوری پهناور وی میان سردارانش تقسیم شد و موجبات ضعف و فروپاشی آن را فراهم آورد تا جایی که در قرن ۳پم تحت استیلای امپراتوری نوپای روم قرار گرفت. رومیان با دیدۀ احترام به یونان نگریستند و آنجا را به یکی از استانهای امپراتوری خود مبدل کردند. یونان پس از تقسیم امپراتوری روم، ضمیمۀ امپراتوری روم شرقی یا [[بیزانس، امپراتوری|بیزانس]]<ref>byzantine</ref> شد و قبایل صحرانشین و وحشی بارها به آن حمله کردند و با سقوط امپراتوری روم شرقی در ۱۴۶۰ این سرزمین به تصرف ترکان عثمانی درآمد. کلیسای ارتدوکس<ref>orthodox church</ref> یونان طی قرنهای ۱۸ و ۱۹ به کانون ملیگرایی و استقلالخواهی یونانیان تبدیل شد و کنستانتین ایپسیلانتی<ref>Constantine Ypsilanti</ref> (۱۷۹۳ـ۱۸۲۸) رهبری میهندوستان یونانی و جنگ علیه عثمانیها را برعهده گرفت. نخستین دولت مستقل یونانی، پس از نبردی تلخ و خونبار در ۱۸۳۰ در شبهجزیرۀ پلوپونس تأسیس شد و تا شروع [[جنگ جهانی اول]]، کلیۀ نواحی یونان امروزی به این کشور ملحق شدند. این کشور در اواخر جنگ جهانی اول به نفع [[متفقین]] وارد جنگ شد و در جنگ ۱۹۳۲ با ترکیه، ناحیۀ تراکیا را به آن کشور واگذار کرد. دولت یونان در [[جنگ جهانی دوم]]، نخست بیطرفی اختیار کرد و در۱۹۴۱ به تصرف [[آلمان]] نازی درآمد. در ۱۹۴۴ با یاری متفقین آلمانها را از یونان بیرون راند و برای ادارۀ کشور نظام سلطنتی برگزید. سرهنگ جورج پاپادوپولوس<ref>George Papadopoulos</ref> در ۱۹۷۳ حکومت سلطنتی را برانداخت و نظام جمهوری را بر آن کشور حاکم کرد. در همهپرسی [[دسامبر]] ۱۹۷۴ نظام جمهوری با ۶۹ درصد آرا تأیید شد و قانون اساسی جدید کشور در [[ژوئن]] ۱۹۷۵ به تصویب رسید. یونان در ۱۹۸۱ به اتحادیۀ اروپا پیوست. | ||
----<br /><!--42062200--> | ----<br /><!--42062200--> | ||