پروتس، ماکس فردیناند (۱۹۱۴ـ۲۰۰۲)

پِروتْس، ماکْس فِرْدینانْد (۱۹۱۴ـ۲۰۰۲)(Perutz, Max Ferdinand)

متخصص انگلیسی بیوشیمی، زادۀ اتریش. جایزۀ نوبل شیمی ۱۹۶۲ را، مشترکاً با همکارش، جان کندرو، به‌سبب تحقیقاتشان در زمینۀ ساختار مولکول هموگلوبین به‌دست آورد. در وین زاده شد و همان‌جا درس خواند. در ۱۹۳۶، به انگلستان رفت و در آزمایشگاه کاوندیشِ کیمبریج، در زمینه بلورشناسی اشعه ایکس به تحقیق پرداخت. طی جنگ جهانی دوم، در کانادا به‌منزلۀ دشمن خارجی بازداشت شد. سپس، به کیمبریج برگشت و در ۱۹۴۷، رئیس واحد جدید بیولوژی مولکولی در شورای تحقیقات پزشکی (MRC) شد. از ۱۹۶۲، رئیس آزمایشگاه جدید بیولوژی مولکولی (MRC) بود. در ۱۹۳۷، برای اولین‌بار روش‌های پراش اشعه ایکس را برای بررسی هموگلوبین به‌کار گرفت. در ۱۹۵۳، کشف کرد که اگر یک اتم از فلز سنگینی، نظیر طلا یا جیوه، به هر مولکول از پروتئین اضافه شود، مدل پراش اندکی تغییر می‌یابد. با این تکنیک، او ساختار دقیق هموگلوبین را بررسی کرد (۱۹۶۰). بعدها سعی کرد مکانیسمی را تفسیر کند که با آن مولکول هموگلوبین اکسیژن را در خون حمل می‌کند. همچنین، سعی کرد اختلالات ارثی، ازجمله کم‌خونی سلول‌ داسی‌شکل را که بر اثر جهش این مولکول ایجاد می‌شود دریابد.