پروکلوس

From ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

پِروکْلوس (ح ۴۱۰ـ۴۸۵ م)(proclus)

(در متون اسلامی: اَبْرُقْلُس) آخرین فیلسوف مهم یونان باستان، متنفذّترین نمایندۀ مکتب آتنیِ‌ نوافلاطونی[۱]. در قسطنطنیه[۲] متولد شد، در اسکندریه نزد اولومپیودوروس[۳]، درس خواند. سپس در آتن به آکادمی[۴] پیوست و سرانجام مدیر آن‌جا شد. از ویژگی‌های این مکتب، که تحت تأثیر ایامبلی‌خوس[۵] قرار داشت، نظرورزی پیچیدۀ متافیزیکی و گرایش به بی‌دینی و جادو بود. پروکلوس شکل منظمی به این سنت بخشید. پروکلوس، همانند فلوطین[۶] دربارۀ وجود واقعیتی غایی و وصف‌ناپذیر، یعنی احدیت[۷]، تعلیم می‌داد و بر آن بود که واقعیت‌های کوچک‌تر، ازجمله انسان و جهان مادی، در طی فرآیند صدور (فیض[۸]) از همین وجود واحد پدید می‌آیند. بر‌طبق این سنت، هدف فلسفه عبارت است از فراگذاشتن از محدوده‌های حواس و عقل آدمی و در نتیجه گشودن راه در جهت برقراری وحدت عرفانی فرد با احدیت. این الهیات سلبی یا تنزیهی [۹]، در اصل، تعبیری دینی از اندیشۀ افلاطون است. مهم‌ترین نوشته‌های برجای‌ماندۀ پروکلوس، غیر از شرح‌هایش بر آثار افلاطون، عبارت‌اند از اصول الهیات[۱۰] والهیات افلاطونی[۱۱].

 

 


  1. Neoplatonism
  2. Constantinople
  3. Olympiodorus
  4. Academy
  5. Iamblichus
  6. Plotinus
  7. the One
  8. emanation
  9. negative theology
  10. Elements of Theology
  11. Platonic Theology