خانلری، پرویز (تهران ۱۲۹۲ـ همان جا ۱۳۶۹ش)

پرویز خانلری;
زادروز	تهران ۱۲۹۲ش;
درگذشت	تهران ۱۳۶۹ش
ملیت	ایرانی
تحصیلات و محل تحصیل	دانشنامه دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران، زبان شناسی و فونتیک زبان فارسی در دانشگاه سوربون و انستیتو فونتیک پاریس و دوره زیباشناسی در دانشگاه آزاد پاریس
شغل و تخصص اصلی	محقق زبان و ادبیات فارسی، شاعر، مترجم، روزنامه نگار
شغل و تخصص های دیگر	دولتمرد
آثار	تاریخ زبان فارسی (۳ جلد)، وزن شعر فارسی
گروه مقاله	ادبیات فارسی، زبان شناسی و ترجمه
خویشاوندان سرشناس	زهرا خانلری (همسر)
جوایز و افتخارات	جایزه سخن برای بهترین کتاب مخصوص کودکان

خانْلری، پرویز (تهران ۱۲۹۲ـ همان‌جا ۱۳۶۹ش)

(نام کامل: پرویز ناتل خانلری) محقّق زبان و ادبیات فارسی، شاعر، مترجم، روزنامه‌نگار و دولتمرد ایرانی. پس از طی دورۀ دبستان و دبیرستان، به دانشسرای عالی رفت و در رشتۀ ادبیات فارسی دانشنامۀ لیسانس گرفت و با پایان خدمت نظام‌وظیفه به تدریس در دانشکدۀ ادبیات دانشگاه تهران پرداخت. در ۱۳۲۲ش با گذراندن رساله‌ای از آن دانشگاه دانشنامۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی دریافت کرد و از همان زمان تا ۱۳۵۷ش مجلۀ سخن را طی ۲۷ دوره منتشر کرد. از ۱۳۲۵ تا ۱۳۳۰ش رئیس ادارۀ انتشارات و روابط فرهنگی دانشگاه تهران بود. در ۱۳۲۷ش با استفاده از فرصت مطالعاتی خود به پاریس رفت و در دانشگاه سوربون و انستیتو فونتیک پاریس دربارۀ زبان‌شناسی و فونتیک زبان فارسی مطالعاتی انجام داد و درضمن در دانشگاه آزاد پاریس دورۀ زیباشناسی را نیز گذراند. در ۱۳۳۰ش نخستین کرسی تاریخ زبان فارسی را در دانشکدۀ ادبیات دانشگاه تهران تأسیس کرد. در ۱۳۳۲ش به لبنان سفر کرد و در دانشگاه سن ژوزف بیروت به ایراد یک سلسله سخنرانی دربارۀ فرهنگ و هنر ایران پرداخت. در ۱۳۳۶ش به امریکا سفر کرد و در همین سال به عضویت مجلس سنا درآمد و برای بهترین کتاب مخصوص کودکان جایزۀ سخن را دریافت کرد. در ۱۳۴۱ش به وزارت فرهنگ منصوب شد و ضمناً انتشار ماهنامۀ سخن علمی را آغاز کرد و تا هشت دوره آن را ادامه داد. در ۱۳۴۴ش بنیاد فرهنگ ایران را به دبیرکلی و مدیرعاملی خود تأسیس کرد که تا بهمن ۱۳۵۷ش دایر بود. از ۱۳۴۶ تا ۱۳۴۹ش به سمت مدیرعامل سازمان پیکار با بی‌سوادی منصوب شد. در ۱۳۵۱ش فرهنگستان ادب و هنر ایران و پژوهشکدۀ فرهنگ ایران را بنا نهاد و ریاست آن‌ها را پذیرفت. مثنوی «عقاب» او، که آن را به صادق هدایت هدیه کرد، یکی از اشعار برگزیده و ممتاز معاصر به‌شمار می‌رود. مقالات بسیاری از او در مجلات، به‌خصوص سخن، به چاپ رسیده است که همه در ۷۰ سخن در ۴ جلد منتشر شده است. به‌جز کتاب‌های درسی، آثار او را تألیف، تصحیح و ترجمه تشکیل می‌دهد. از تألیفات او: تاریخ زبان فارسی (۳ جلد)؛ وزن شعر فارسی. از تصحیح‌های او: دیوان حافظ؛ سَمَک عیار (۲ جلد). از ترجمه‌های او: تریستان و ایزوت، نوشتۀ ژوزف بدیه؛ شاهکارهای هنر ایران، نوشتۀ آرتور اپهام پوپ.