پستاندار
پستاندار (mammal)
هریک از جانوران گروه بزرگ مهره‌داران خون‌گرم[۱] که مشخصۀ افراد مادۀ آن داشتن غدد شیری[۲] است. این غدد را نوزادان می‌مکند. مو[۳] از دیگر ویژگی‌های پستانداران است که در برخی گونه‌ها[۴]، نظیر نهنگ‌ها[۵]، بسیار کاهش یافته است. گوش میانی[۶] از سه استخوان کوچک (استخوانچه‌ها[۷])، و آرواره تحتانی[۸] از دو استخوان تشکیل شده است. گردن هفت مهره[۹] دارد و گلبول‌های قرمز[۱۰] خون فاقد هسته[۱۱]اند (رده[۱۲] پستانداران[۱۳]). پستانداران به سه گروه تقسیم می‌شوند: ۱. پستانداران جفت‌دار[۱۴]؛ در این گروه، نوزاد درون بدن مادر، در رحم[۱۵]، تکوین می‌یابد و مواد غذایی را از خون مادر و از طریق جفت[۱۶] دریافت می‌کند. ۲. کیسه‌داران[۱۷]؛ در این گروه نوزاد در مراحل اولیه تکوین به‌دنیا می‌آید و تکوین نهایی در داخل کیسه‌ای[۱۸] روی بدن مادر صورت می‌گیرد. درون این کیسه، نوزاد به نوک پستان متصل است و از آن تغذیه می‌کند. ۳. پستانداران تخم‌گذار[۱۹]؛ در این گروه، نوزادان در خارج از بدن مادر سر از تخم بیرون آورده و سپس با شیر تغذیه می‌شوند. میان پستانداران، پستانداران تخم‌گذار تکامل کمتری یافته‌اند و غالباً با اشکال پیچیدۀ کیسه‌داران و جفت‌داران جایگزین شده‌اند. فقط چند نوع پستاندار تخم‌گذار باقی مانده‌اند که عبارت‌اند از پلاتی‌پوس[۲۰] و اکیدنه[۲۱]. جفت‌داران در سراسر دنیا گسترش یافته‌اند. در جایی که جفت‌داران با کیسه‌داران رقابت دارند، جفت‌داران جایگزین کیسه‌داران شده‌اند. با این همه، کیسه‌داران بسیاری از کُنام‌ها[۲۲]ی تخصصی را در امریکای جنوبی و به‌ویژه در استرالیا اشغال کرده‌اند. طبق فهرست قرمز[۲۳] گونه‌های در حال انقراض اتحادیۀ حفاظت جهانی[۲۴] (۱۹۹۶)، ۲۵ درصد از پستانداران در معرض خطر انقراض‌اند. بنابه نظریه‌ای، کیسه‌داران فقط در جایی موفق‌اند که در حال رقابت با پستانداران جفت‌دار نباشند. این نظریه در ۱۹۹۲ نقض شد. در آن زمان، دندانی متعلق به ۵۵میلیون سال قبل، متعلق به پستانداری جفت‌دار در مورگون[۲۵] استرالیا، یافت شد و نشان داد که پستانداران جفت‌دار در استرالیا هم‌زمان با کیسه‌داران ظاهر شده‌اند. با این حال، کیسه‌داران هنوز در استرالیا غالب‌اند. بیش از ۴هزار گونه پستاندار وجود دارد که تقریباً با هر نوع زندگی سازگاری یافته‌اند. وزن کوچک‌ترین پستاندار، موش پوزه‌دار، فقط دو گرم است و وزن بزرگ‌ترین پستاندار، نهنگ، به ۱۴۰ تن می‌رسد. در ۱۹۹۸، آرواره‌ای ۵۰میلیون ساله به‌دست آمد که متعلق به کوچک‌ترین پستانداری است که تا کنون مشاهده شده است. این پستاندار که Batodonoides نام گرفت حشره‌خواری با وزن ۱.۳ گرم بوده است.
- ↑ warm-blooded vertebrates
- ↑ mammary glands
- ↑ hair
- ↑ species
- ↑ whales
- ↑ middle ear
- ↑ ossicles
- ↑ lower jaw
- ↑ vertebrae
- ↑ red blood cells
- ↑ nucleus
- ↑ class
- ↑ mammalia
- ↑ placental mammals
- ↑ uterus
- ↑ placenta
- ↑ marsupials
- ↑ pouch
- ↑ monotremes
- ↑ platypus
- ↑ echidna
- ↑ niches
- ↑ Red List
- ↑ World Conservation Union
- ↑ Murgon