پل الله وردی خان
| پل اَلله‌وِردی خان | |
|---|---|
| نام | پل اَلله‌وِردی خان |
| موقعیت | بر روی زاینده‌رود در شهر اصفهان |
| کاربری | پل |
| زمان ساخت | 1006ق |
پل اَلله‌وِردی خان
(یا: سی‌وسه‌پل) پلی بر روی زاینده‌رود در شهر اصفهان در فاصلۀ خیابان‌های چهارباغ پایین و چهارباغ بالا. در ۱۰۰۶ق به‌فرمان شاه عباس صفوی اول و به‌‌دست سردار معروف او، الله‌وردی‌خان احداث شده است. به نام‌های پل چهل‌چشمه، به‌سبب داشتن دهانه‌های زیاد، سی‌وسه پل، به‌سبب داشتن سی‌وسه دهانه، پل جلفا، به‌سبب ارتباط‌دادن محله جلفا با شهر، چهارباغ، زاینده‌رود و شاه‌عباس نیز خوانده شده است. بنایی آجری و دو طبقه با ۳۰۰ متر درازا، چهار متر پهنا و ۳۳ دهانه یا چشمه با قوس جناغی است، به این سبب بیشتر آن را با نام سی‌وسه پل می‌شناسند. دهانه‌های آن علاوه‌بر برقراری ارتباط بین دو سوی پل، از گذشته محل تفریح و جشن و سرور بوده است. دو طرف آن رواق سرپوشیده‌ای برای رفت‌وآمد بین طبقه‌های اول و دوم در دو انتهای پل، داخل دو برج مدور پله است. بالای رواق‌ها معبرهای دیگری هست که با همان بنا محدود شده است. در واقع، گذرگاه اصلی برای عبور ارابه و کالسکه و درشکه بوده و گذرگاه‌های جانبی برای عبور افراد پیاده بوده است. در طبقه بالای پل، ایوانی با چند اتاق هست که با چند پله به بام پل راه دارد. حدود ۹۹ روزنه در دیوارۀ خارجی رواق، چشم‌انداز پل به رودخانه را فراهم آورده است. شاه‌عباس مراسم نوروز ۱۰۱۸ق را بر روی پل الله‌وردی خان برگزار کرد. او در جشن آبریزان نیز که هر سال در تیرماه کنار این پل برگزار می‌شد، شرکت می‌کرد. در شمال شرقی پل، بنای یادبود آجری کمال‌الدین اسماعیل، شاعر معروف اصفهانی، و خیابانی به همین نام وجود دارد. در دورۀ پهلوی جلو پل، مجسمۀ رضاشاه سوار بر اسب به ارتفاع پنج متر نصب شده بود، به همین سبب آن‌جا به میدان ۲۴ اسفند یا میدان مجسمه شهرت داشت، این میدانگاه پس از پیروزی انقلاب به میدان انقلاب اسلامی موسوم شد.