پنگ ژن (۱۹۰۲ـ۱۹۹۷)

پِنْگ ژِن (۱۹۰۲ـ۱۹۹۷)(Peng Zhen)

(یا: پنگ جِن) دولتمرد کمونیست چینی. شهردار پکن (۱۹۵۱ـ۱۹۶۶)، که در آغاز انقلاب فرهنگی (۱۹۶۶ـ۱۹۶۹) مشمول تصفیه قرار گرفت. پنگ، در مقام شهر‌دار پکن، پایتخت چین، از ۱۹۵۱ به چهره‌ای بانفوذ در جمهوری خلق تبدیل گشت و در اوایل دهۀ ۱۹۶۰، از «رفقای نزدیک هم‌رزم مائو» تلقی می‌شد، ولی با آغاز انقلاب فرهنگی، میان آن دو شکاف افتاد و در اواسط ۱۹۶۶، درپی انتقادات گاردهای سرخ چپ افراطی از تمایلات «راست‌گرایانه»ی پنگ ژن ـ مائو او را به حمایت از روشنفکران حزبی مخالفِ سیاست‌های جهش بزرگ به پیش متهم کرد ـ پنگ نخستین عضو دفتر سیاسی بود که تصفیه شد. او را در دسامبر ۱۹۶۶ در دادگاهی علنی محاکمه کردند. پنگ تا ژانویۀ ۱۹۷۹، که دنگ شیائو پینگِ اصلاح‌طلب به‌قدرت رسید، در انظار نمایان نشد و در آن هنگام از او اعادۀ حیثیت کامل شد و بار دیگر به عضویت دفتر سیاسی درآمد که تا ۱۹۸۷ در آن‌جا ماند و باز شهردار پکن شد و در این مقام به یکی از مخالفان سرسخت اصلاحات بازار آزاد دنگ آوازه یافت. در ۱۹۷۹ به تهیۀ نخستین مجموعۀ قوانین حقوق چین کمک کرد. تا ۱۹۸۷ رئیس کمیتۀ دایمی کنگرۀ ملی خلق (مجلس چین) بود و پس از آن، تا زمان مرگ، در مقام یکی از «بزرگان حزب» همچنان در پشت صحنه نفوذ داشت. پنگ در خانوادۀ دهقان فقیری در استان شانسی متولد شد، در ۱۹۲۳، اندک زمانی پس از تأسیس حزب کمونیست به آن پیوست و از ۱۹۲۹ـ۱۹۳۵ حکومت گوئومین‌تانگ او را زندانی کرد (۱۹۲۹ـ۱۹۳۵). در جنگ برضد ژاپن (۱۹۳۷ـ۱۹۴۵) کمیسر سیاسی بود و نخستین‌بار در ۱۹۴۵ به عضویت دفتر سیاسی درآمد. پنگ در نوامبر ۱۹۶۵ کوشید از انتشار مقاله‌ای انتقادی به قلم یائو وِن‌یوآن، با عنوان «های‌جوی اخراج می‌شود» جلوگیری کند؛ انتشار این مقاله بیانگر آغاز انقلاب فرهنگی بود.