پوشینه

پوشینه (capsule)

(یا: کپسول) نوعی میوۀ خشک، معمولاً با دانه‌های بسیار. از یک تخمدان، متشکل از دو یا چند برچۀ متصل به هم، حاصل می‌شود و برای رهاکردن دانه‌ها از هم تفکیک و باز می‌شود. این واژه برای توصیف ساختار حاوی اسپور خزه‌ها و جگرواشان نیز به‌کار می‌رود. ساختار اخیر در انتهای یک پایۀ طویل یا تار قرار می‌گیرد. پوشینه‌‌ها به روش‌های گوناگون باز (شکفته) می‌شوند: پوشینۀ برچه‌گشا یا تیغه‌‌گشا که در محل اتصال برچه‌ها باز می‌شود، مانند میوه گل حسرت؛ پوشینۀ خانگشا یا میان‌برچه‌گشا که براثر شکاف در وسط برچه‌ها باز می‌شود، مانند میوه زنبق و لاله؛ پوشینۀ تیغه شکن یا جداری که پس از شکافته‌شدن پوشینه ستونی مرکزی در وسط باقی می‌ماند، مانند میوه علف مار؛ و پوشینۀ منفذگشا، که با سوراخ‌های ریز یا منافذی باز می‌شود. این منافذ در میوۀ خشخاش در قسمت رأس کپسول قرار دارند و در میوۀ گل استکانی در نزدیکی قاعده واقع‌اند.