پول
پول (money)
وسیلۀ مبادلۀ قابل قبول برای خرید کالا، خدمات و تأدیه دیون. در طی تاریخ به صورت‌های مختلف وجود داشته است: ۱. به‌صورت مبادله مستقیم کالا با کالا که به آن مبادله پایاپای یا تهاتری گویند، مثل مبادله کفش با برنج؛ ۲. به‌صورت یک کالای خاص، مثلاً گندم، برای مبادله با هر کالای دیگر؛ ۳. استفاده از فلزی خاص، به‌ویژه طلا و نقره به‌صورت شمش یا سکه که تا قرن ۱۹ به‌عنوان واحد پول به‌کار می‌رفت. سکه نخستین بار در قرن ۷پ‌م در لیدیه واقع در آسیای صغیر اختراع شد، و در زمان داریوش هخامنشی «دریک» نامیده می‌شد. البته برخی اختراع آن را در هزارۀ دوم پ‌م به چینی‌ها نسبت می‌دهند؛ ۴. پول کاغذی که طراح آن به‌صورت فعلی شخصی به نام پالم استراخ، بنیانگذار بانک استکهلم، بود. یکی از اولین بانک‌های دنیا در ۱۶۵۰ در هلند تأسیس شد. پول کاغذی یا اسکناس البته سابقۀ دیرینه‌تری دارد؛ چینی‌ها آن را در ۸۰۰م ابداع کردند، و در دورۀ ایلخانان در ایران تحت عنوان «چاو» (که واژه چاپ هم از آن گرفته‌شده) به‌کار می‌رفت؛ ۵. استفاده از پول ثبتی به‌صورت چک و حساب جاری در بانک‌ها؛ ۶. به‌صورت پول الکترونیکی یا کارت الکترونیکی. پول امروزه چهار وظیفه یا کارکرد مهم دارد: واسطه مبادله است؛ واحد شمارش در اقتصاد است؛ ذخیره ارزش است؛ یعنی می‌توان با آن در آینده هم کالا و خدمات خرید؛ و وسیله پرداخت دیون معوقه است، یعنی می‌توان قبل از پرداخت وجه کالا از آن کالا استفاده کرد و بهای آن را بعداً پرداخت. پول اصولاً به هر صورتی که به‌کار رود باید بادوام، قابل حمل، یکسان و متحدالشکل و جعل و تقلب آن مشکل باشد. پول در ایران امروزه به‌صورت سکه‌های ۲۵۰ ، ۵۰۰ و ۱۰۰۰ ریالی و اسکناس‌های ۱۰۰، ۲۰۰، ۵۰۰، ۱۰۰۰، ۲۰۰۰، ۱۰,۰۰۰، ۲۰,۰۰۰، ۵۰,۰۰۰ ریالی منتشر می‌شود. به سپرده‌های حساب پس‌انداز و مدت‌دار در بانک‌ها شبه‌پول می‌گویند. نیز ← نقدینگی؛ چک‌پول
| كشور | واحد اصلی | واحد فرعی |
|---|---|---|
| آرژانتین | استرال | سنتاوو |
| آلبانی | لِك | كینتار |
| آلمان | یورو | سنت |
| آنتیگوا و باربودو | دلار | سنت |
| آندورا | یورو | سنت |
| آنگولا | كوانزا | لوا |
| اتریش | یورو | سنت |
| اتیوپی | بیر | سنت |
| اردن | دینار | فلس |
| ارمنستان | درم | ـــــــ |
| ازبكستان | سوم | ـــــــ |
| اسپانیا | یورو | سنت |
| استرالیا | دلار | سنت |
| استونی | یورو | سنت |
| اسرائیل (فلسطین اشغالی) | شكل | آگورا |
| اسلوونی | یورو | سنت |
| افریقای جنوبی | راند | سنت |
| افریقای مركزی، جمهوری | فرانك | سانتیم |
| افغانستان | افغانی | پول |
| اكوادور | سوكره | سنتاوو |
| امارات متحده عربی | درهم | فلس |
| اندونزی | روپیه | سن |
| اوروگوئه | پزو | سنتسیمو |
| اوكراین | كاربووانتس | ـــــــ |
| اوگاندا | شیلینگ | سنت |
| ایالات متحده امریكا | دلار | سنت |
| ایتالیا | یورو | سنت |
| ایران | ریال | دینار |
| ایرلند | یورو | سنت |
| ایسلند | یورو | سنت |
| باربادوس | دلار | سنت |
| باهاما | دلار | سنت |
| بحرین | دینار | فلس |
| برزیل | كروزادو | سنتاوو |
| برمه (میانمار) | كیات | پیا |
| برونئی | دلار | سنت |
| بریتانیا | پوند | پنی |
| بلژیك | یورو | سنت |
| بلغارستان | یورو | سنت |
| بلیز | دلار | سنت |
| بنگلادش | تاكا | پیسا |
| بنین | فرانك | سانتیم |
| بوتان | انگولتروم | چتروم |
| بوتسوانا | پولا | تبه |
| بوركینافاسو | فرانك | سانتیم |
| بوروندی | فرانك | سانتیم |
| بوسنی و هرزگوین | دینار بوسنی | ـــــــ |
| بولیوی | بولیویانو | پزو |
| پاراگوئه | گوارانی | سنتیمو |
| پاكستان | روپیه | پیسا |
| پاناما | بالبوآ | سنت |
| پرتغال | یورو | سنت |
| پرو | اینتی | سول |
| تاجیكستان | روبل تاجیك | كوپك |
| تانزانیا | شیلینگ | سنت |
| تایلند | بات | ساتانگ |
| تایوان | دلار | سنت |
| تركمنستان | منات | روبل |
| تركیه | لیره | غروش |
| ترینیداد و توباگو | دلار | سنت |
| توگو | فرانك | سانتیم |
| تونس | دینار | میلیم |
| تونگا | پاآنگا | سنیتی |
| تووالو | دلار (استرال) | سنت |
| جامائیكا | دلار | سنت |
| الجزایر | دینار | سانتیم |
| جزایر سلیمان | دلار | سنت |
| جیبوتی | فرانك | سانتیم |
| چاد | فرانك | سانتیم |
| چك و اسلوواكی | یورو | سنت |
| چین | یوان | فن |
| دانمارك | یورو | سنت |
| دماغة سبز | اسكودو | سنتاوو |
| دومینیكا | دلار | سنت |
| دومینیكن | پزو | سنتاوو |
| رواندا | فرانك | سانتیم |
| روسیة سفید | روبل | كوپك |
| روسیه | روبل | كوپك |
| رومانی | یورو | سنت |
| زامبیا | كواچا | انگ‌وی |
| زیمبابوه | دلار | سنت |
| زئیر | زئیر | لیكوتا |
| ژاپن | یِن | سِن |
| ساحل عاج | فرانك | سانتیم |
| السالوادور | كولون | سنتاوو |
| ساموآی غربی | تالا | سِن |
| سان مارینو | یورو | سنت |
| سائوتومه و پرنسیپ | دلار | سنتاوو |
| سری‌لانكا | روپیه | سنت |
| سنت كریستوفر و نویس | دلار | ـــــــ |
| سنت لوسیا | دلار | سنت |
| سنت وینسنت | دلار | سنت |
| سنگاپور | دلار | سنت |
| سنگال | فرانك | سانتیم |
| سوازیلند | لیلانگنی | سنت |
| سودان | پوند | پیاستر |
| سورینام | گیلدر | سنت |
| سوریه | پوند | پیاستر |
| سومالی | شیلینگ | سنت |
| سوئد | یورو | سنت |
| سوئیس | یورو | سنت |
| سیرالئون | لئون | سنت |
| سیشل | روپیه | سنت |
| شیلی | پزو | سنتسیمو |
| عراق | دینار | فلس |
| غنا | سدی | پسوا |
| فرانسه | یورو | سنت |
| فنلاند | یورو | سنت |
| فیجی | دلار | سنت |
| فیلیپین | پزو | سنتاوو |
| قبرس | یورو | سنت |
| قرقیزستان | سوم | ـــــــ |
| قزاقستان | تِنگَه | ـــــــ |
| قطر | ریال | درهم |
| كاستاریكا | كولون | سنتیمو |
| كامبوج | ری‌یل | سِن |
| كامرون | فرانك | سانتیم |
| كانادا | دلار | سنت |
| كرة جنوبی | وون | چون |
| كرة شمالی | وون | جئون |
| كروآسی | یورو | سنت |
| كلمبیا | پزو | سنتاوو |
| كنیا | شیلینگ | سنت |
| كوبا | پزو | سنتاوو |
| كویت | دینار | فلس |
| كیریباتی | دلار (استرال) | سنت |
| گابون | فرانك | سانتیم |
| گامبیا | دالاسی | بوتوت |
| گرانادا | دلار | سنت |
| گرجستان | لاری | ـــــــ |
| گواتمالا | كتسال | سنتاوو |
| گویان | دلار | سنت |
| گینة استوایی | فرانك | سانتیم |
| گینة بیسائو | پزو | سنتاوو |
| گینة نو | كینا | توآ |
| گینه | فرانك | سانتیم |
| لبنان | پوند | پیاستر |
| لتونی (لاتویا) | یورو | سنت |
| لسوتو | لوتی | لیسنته |
| لوکزامبورگ | یورو | سنت |
| لهستان | یورو | سنت |
| لیبریا | دلار | سنت |
| لیبی | دینار | درهم |
| لیتوانی | یورو | سنت |
| لیختن‌اشتاین | یورو | سنت |
| ماداگاسكار | فرانك | سانتیم |
| مالاوی | كواچا | تامبالا |
| مالت | لیره | سنت |
| مالدیو | روفیا | لاری |
| مالزی | رینگیت | سن |
| مالی | فرانك | سانتیم |
| مراكش | درهم | سانتیم |
| مصر | پوند | پیاستر |
| مغولستان | توگریك | مونگو |
| مقدونیه | دینار مقدونی | ـــــــ |
| مكزیك | پزو | سنتاوو |
| موریتانی | اوگیا | خُمس |
| موریس | روپیه | سنت |
| موزامبیك | متیكال | سنتاوو |
| مولداوی | لئو | ـــــــ |
| موناكو | یورو | سنت |
| نائورو | دلار (استرال) | سنت |
| نپال | روپیه | سنت |
| نروژ | یورو | سنت |
| نیجر | فرانك | سانتیم |
| نیجریه | نائیرا | كوبو |
| نیكاراگوا | كوردوبا | سنتاوو |
| واتیكان | یورو | سنت |
| وان‌واتو | واتو | ـــــــ |
| ونزوئلا | بولیوار | سنتیمو |
| ویتنام | دونگ | هائو |
| هائیتی | گورد | سانتیم |
| هلند | یورو | سنت |
| هندوستان | روپیه | پیسا |
| هوندوراس | لمپیرا | سنتاوو |
| یمن | ریال | فلس |
| یونان | یورو | سنت |
| كوته‌نوشت‌ها | ||
| استرال. | استرالیایی | |
| ایتا. | ایتالیایی | |
| سوئی. | سوئیسی |