پیرایخچالی
پیرایَخْچالی (periglacial)
محدودۀ مرزی منطقه‌ای یخچالی[۱]. معمولاً در همۀ طول سال پوشیده از یخ نیست و آب‌و‌هوا و مشخصات زیست‌محیطی[۲] آن مانند مناطق کوهستانی است. امروز مناطق پیرایخچالی شامل بخش‌هایی از سیبری، گرینلند، و امریکای شمالی است. خاک و سنگ‌های این مناطق تا اعماق چندمتری همیشه یخ زده‌اند (← یخبندان_دایمی) و فقط چند سانتی‌مترِ فوقانی آن‌ها طی تابستانِ کوتاه‌مدت این مناطق ذوب می‌شود (لایۀ فعال[۳]). پوشش گیاهی خاص این منطقه توندرا[۴]ست. طی آخرین عصر یخبندان[۵]، همۀ جنوب انگلستان ناحیه‌ای پیرایخچالی بود. در این نواحی، هوازدگی[۶] براثر یخ‌زدگی ـ ذوب[۷] (تناوب یخ‌بستن و ذوب یخ در شکاف سنگ‌ها) ممکن است شدید باشد و موجب خزش خاک[۸] در مقیاس وسیع شود که براثر آن، خاک فوقانیِ مرطوب به سمت پایین‌دست دامنه‌های درّه می‌لغزد.