پیمان انگلستان و ایرلند

پیمان انگلستان و ایرلند (Anglo-Irish Treaty)

موافقت‌نامه‌ای در تاریخ ایرلند. در دسامبر ۱۹۲۱ بین انگلستان و ایرلند جنوبی در لندن به امضا رسید. به‌موجب آن، جنگ انگلستان و ایرلند (۱۹۱۹ـ۱۹۲۱) پایان یافت، اما همین موافقت‌نامه ‌وقوع جنگ داخلی ایرلند (۱۹۲۲ـ۱۹۲۳) را سرعت بخشید. با امضای این پیمان صلح، کشور ایرلند آزاد در چارچوب کشورهای مشترک‌المنافع انگلستان موجودیت یافت و موجودیت ایرلند شمالی نیز تأیید شد (پیش از این، در «قانون حکومت ایرلند» در ۱۹۲۰ تقسیم ایرلند و تأسیس دو پارلمان برای ادارۀ امور داخلی ایرلند جنوبی و ایرلند شمالی پیش‌بینی شده بود). پس از امضای موافقت‌نامه، جمهوری‌خواهان به دو جناح موافق و مخالف تقسیم شدند. علت اصلی مخالفت با این پیمان تأیید سیطرۀ پادشاه انگلستان از طریق انتصاب فرماندار کل انگلستان در ایرلند جنوبی و الزامِ اعضای پارلمان ایرلند آزاد به ادای سوگند وفاداری به دولت انگلستان بود. در ۱۹۲۲ دولتِ موقت ایرلندِ آزاد برای سرکوب جنبش ضد پیمان صلح، جنگ داخلی را آغاز کرد. پس از آتش‌بس بین ارتش جمهوری‌خواه ایرلند و دولت انگلستان در ژوئیۀ ۱۹۲۱، یک هیئت پنج‌نفره از مقامات ایرلندی، ازجمله مایکل کالینز و آرتور گریفیث، برای گفت‌وگوهای صلح با دیوید لوید جورج (۱۸۶۳ـ۱۹۴۵)، نخست‌وزیر لیبرال انگلستان، به لندن رفتند. در اقدامی بحث‌انگیز، دایل ایرین، رئیس پارلمان و ایمون دو والرا از سفر به لندن با هیئت اعزامی خودداری کردند. سرانجام در ۶ دسامبر ۱۹۲۱ اعضای هیئت ایرلندی با اکراه و تحت‌تأثیر تهدیدهای لوید جورج، مبنی‌بر نزدیک‌بودن جنگی سخت و وحشتناک در صورت خودداری هیئت ایرلندی از امضای پیمان صلح، توافقی را امضا کردند که براساس آن ۲۶ بخش در ایرلند جنوبی حق حاکمیت یافتند و جدایی ایرلند شمالی (مشتمل بر شش بخش از نُه بخش آلستر) به تأیید رسید، همان‌طور که در قانون دولت ایرلند (۱۹۲۰) پیش‌بینی شده بود. این پیمان خودمختاریِ سیاسی و اقتصادی فراوانی را برای ایرلند جنوبی به ‌ارمغان آورد و براساس آن، دولت ایرلند جنوبی اجازه یافت تا ارتش تشکیل دهد، اما به‌‌علت کنترل انگلستان بر تعدادی از بندرهای مهم، حاکمیت دولت با محدودیت بسیار همراه بود.