پیمون (معماری)

پِیْمون (معماری)

واحد پایۀ تناسبات سازه‌ای و زیباشناختی در معماری سنّتی ایران. تقریباً با واژۀ فرانسوی مُدول مترادف است. پِیْمون نظامی مدون و اندیشیده است، که بر تناسبات و تقسیمات سازه‌ای و نیز بصری در معماری، به‌ویژه معماری مسکونی، حاکم بوده است. پیمون در معماری ایرانی، با گذار از تجارب کهن معماران ایرانی و مقتضیات سنّت زیست‌و‌ساخت، به الگوهای گزیده‌ای، ازجمله «پیمون کوچک» و «پیمون بزرگ» تقسیم‌شده است. در خانه‌ها، پیمون معمولاً برابر عرض یک «در» است، که در دو نوع پیمون کوچک و بزرگ اندازۀ متفاوتی دارد. پیمون کوچک، تقریباً معادل ۹۳ سانتی‌متر، یا چهارده گره است. از پیمون کوچک در ساخت خانه‌های کوچک استفاده می‌شده است. پیمون بزرگ، معادل ۱۲۰ سانتی‌متر یا هجده گره است. از پیمون بزرگ در ساخت خانه‌های بزرگ استفاده می‌شده است؛ این خانه‌ها هشتی؛ بخش بیرونی شامل سفره‌خانه، اتاق مهمان و حیاط؛ بخش اندرونی شامل اتاق‌های سه‌دری، تهرانی، تالار، حمّام، و مطبخ، را دربر می‌گیرند.