چرخ
چَرخ (wheel)
قاب یا صفحه‌ای دایره‌ای که به دور محوری مرکزی می‌چرخد. چرخ بخش تفکیک‌ناپذیرِ اغلب وسایل حمل‌ونقل زمینی است. قدیمی‌ترین چرخ‌هایی که می‌شناسیم در حدود ۳۵۰۰ تا ۳۰۰۰پ‌م در بین‌النهرین ساخته شدند. وسایل نقلیۀ چرخ‌دار پس از اختراع چرخ سفالگری پدید آمدند و دیری نگذشت که ارابه‌های چرخ‌دار جای سورتمه‌ها را در حمل‌ونقل گرفتند. چرخ در ساده‌ترین شکل خود یک قُرص یا قاب چوبی توپُر بود که روی محوری گِرد قرار می‌گرفت و با دوبل‌های چوبی به آن متصل می‌شد. بعدها بخش‌هایی از این قرص را تراشیدند تا چرخ سبک‌تر شود. ابداع و به‌کارگیری پره‌های شعاعی در چرخ‌ها به حدود ۲۰۰۰پ‌م برمی‌گردد. اختراع چرخ نقطۀ عطف بزرگی در پیشرفت تمدن بشر است. نتیجۀ این اختراع استفادۀ مؤثرتر از نیروی حیوانات در کشاورزی و کارهای دیگر بود. پس از آن چرخ به ابزار مکانیکی بسیار گران‌بهایی برای کنترل جریان و جهت نیرو یا توان تبدیل شد. کاربردهای چرخ در زندگی امروزی و فناوری مدرن به‌راستی ناشمردنی است و انواع گوناگون فراوانی با کارکردهای مختلف در صنایع متعدد دارد.