چرخ خیاطی
چرخ خیّاطی
دستگاهی برای دوخت مکانیکی پارچه، چرم و مواد دیگر با سوزن. این دستگاه با دست، رکاب پایی یا تسمه و الکتروموتور کار می‌کند. در ۱۸۳۴، والتر هانت و در ۱۸۴۶، الیاس هاو امریکایی چرخ خیاطی با بخیۀ معمولی را، که دو نخ دارد، مستقل از هم اختراع کردند. ماشین چرخ خیاطی هاو مبنای ماشینی بود که مخترع امریکایی، آیزاک سینگر، در ۱۸۵۱ به‌ثبت رساند. در چرخ‌های خیاطی مدرن، که با ریزپردازنده کنترل می‌شوند، می‌توان با فشار دکمه حدود ۲۵ طرح بخیۀ گوناگون را انتخاب کرد. شایعاتی از این دست که چرخِ خیاطی به هنگامِ دوخت، لبه‌های البسه را می‌خورد و می‌شکافد، سبب شد که خیاطان (← خیاطی) در بادیِ امر استفاده از چرخ خیاطی را برنتابند. نخستین چرخِ خیاطی در اواسط قرن ۱۳ق وارد ایران شد. واردکنندۀ چرخ خیاطی، عتیقه‌فروشی ارمنی بود که دکانش در انتهای خیابان لاله‌زار، جنب خیابان رفاهی، قرار داشت. نامِ کارخانۀ سازندۀ این چرخ خیاطی گُلدفینگر، در اصطلاحِ عامه گُل‌فینگل، بود. به فروش‌رفتنِ این چرخِ خیاطی و زان‌پس شماری دیگر از چرخِ خیاطی‌های ساختِ این کارخانه سبب شد که کارخانۀ سازنده به فکر تأسیس کارخانه‌ای جهت فروش مستقیمِ محصولات خود در تهران بیفتد. نخستین فروشگاه عرضۀ مستقیمِ چرخ خیاطی در تهران، در ابتدای بازارِ مرغی‌ها تأسیس شد. این فروشگاه برای تسهیل در استفاده از چرخ خیاطی معلمانی نیز به‌کار گماشت. پس از آن‌که کارخانۀ گُلدفینگر در ایران موفقیتِ عام یافت، کارخانه‌هایی دیگر نیز به فکرِ واردکردن مصنوعات خود به ایران افتادند. مشهورترین چرخ خیاطیِ وارداتی، چرخ خیاطی‌ای موسوم به سینگر بود.