چنگیزیان
چنگیزیان
عنوان جانشینان چنگیزخان که از اَعْقاب چهار پسر او، یا منسوب بدان‌ها بوده‌اند. با مرگ چنگیز در ۶۲۴ق، قلمرو چنگیز به چهار اُلوس تقسیم شد که حکمران هر اُلوس یکی از چهار پسر اصلی او جوجی، جَغَتای، اُوگتای و تولی بود. اندکی بعد، در ایران و چین نیز حکومت‌هایی از نسل چنگیز به‌وجود آمد که می‌توان تمامی آن‌ها را «چنگیزیان» نامید. ایلخانان، که در ۶۵۴ـ۷۳۶ق در ایران حکومت می‌کردند، دسته‌ای از چنگیزیان بودند. حکومت چنگیزیان بر قلمرو وسیع آسیا و مناسبات گستردۀ آن‌ها با اروپاییان موجبات رشد تجارت، صنعت و هنر را فراهم کرد. تساهل دینی چنگیزیان به همراه انسجام جغرافیایی و تمرکز سیاسی در هر یک از قلمروهای تصرف‌شده سهم عمده‌ای در تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی داشته است. گرچه نام چنگیزیان با جنگ، ویرانی و انحطاط همراه شد، آن‌ها به لحاظ اقتصادی و اجتماعی ویژگی‌های مثبتی نیز داشتند.