چن دوشیو
چِن دوشیو (۱۸۷۹ـ۱۹۴۲)(Chen Duxiu)
| چن دوشیو Chen Duxiu | |
|---|---|
| زادروز |
۱۸۷۹م |
| درگذشت | ۱۹۴۲م |
| ملیت | چینی |
| تحصیلات و محل تحصیل | تحصیل در توکیو و فرانسه |
| شغل و تخصص اصلی | سیاستمدار |
دولتمرد و رهبر حزب کمونیست چین (۱۹۲۱ـ۱۹۲۷). از بنیاد‌گذاران حزب کمونیست چین[۱] و رهبر آن از ژوئیۀ ۱۹۲۱ بود؛ از شیوۀ تفکر لنینی پیروی می‌کرد و خواستار انقلاب سوسیالیستی در چین از طریق قیام‌های کارگری به رهبری حزب در شهرهای ساحلی کشور بود. چن به‌سبب ناکامی در تلاش‌هایش و وابستگی به گروه‌های تروتسکیست[۲] بی‌اعتبار و رهبری حزب به لی لیسان[۳] واگذار شد. در ۱۹۲۹ از حزب اخراج شد و در سیچوآن[۴] درگذشت. ناکامی تلاش‌های چن تاحدّی ناشی از شمار اندک پرولتاریای صنعتی چین و نیز سرکوبی از سوی نیروهای کومین‌تانگ[۵] (گوئومین‌دانگ، ملی‌گرایان) به رهبری جیانگ جیه‌شی (جیانگ کای‌شک)[۶] بود. جیانگ در آوریل ۱۹۲۷ برضد حزب کمونیست چین کودتای موفقی کرد تا حکومت جدید و راست‌گرای کومین‌تانگ را با مرکزیت فرماندهی نانجینگ[۷] برقرار کند. چن، که فرزند یک مالک بود، در هواینینگ[۸]، ایالت آنهوئی[۹]، زاده شد و تحصیلات کلاسیک خود را در هوانگ‌ژو[۱۰] به پایان رساند و در مرحلۀ اول آزمون خدمات دولتی امپراتوری (۱۸۹۶) قبول شد. با وجود این، تحت تأثیر اصلاح‌طلبان در دولت امپراتوری، که طرفدار مدرن‌سازی و «یادگیری از غرب» بودند، در توکیو و فرانسه درس خواند (۱۹۰۲ـ۱۹۱۰) و از مفاهیم آزاداندیشانه‌ای چون مردم‌سالاری و علوم حمایت کرد. روزنامۀ جوان نو[۱۱] را تأسیس کرد (۱۹۱۵) و استاد دانشگاه پکن[۱۲] شد (۱۹۱۸) و به جنبش چهارم مه[۱۳] (۴ مۀ ۱۹۱۹) پیوست. در این جنبش، ملی‌گرایان چینی به تصمیم کنفرانس ورسای[۱۴] اعتراض کردند، زیرا ژاپن را ملزم به بازپس‌دادن سرزمین‌های چین نکرده بود؛ این سرزمین‌ها اخیراً در اشغال آلمان بود. چن، که جنبش چهارم مه او را تندرو کرده بود، از بنیاد‌گذاران حزب کمونیست چین شد.