چک، ادبیات
چِک، ادبیات (Czech literature)
نویسندگی به زبان چک در قرن ۱۴م شکوفا شد ولی سلسلۀ هابسبورگ[۱] آن را به‌شدت سرکوب کرد. در قرن ۱۹، ادبیات چک احیا شد و تا جنگ جهانی اول بی‌وقفه رشد کرد. پس از تأسیس دولت مستقل چکسلوواکی در ۱۹۱۸، ادبیات تا زمان روی کارآمدن کمونیست‌ها در ۱۹۴۸ شکوفا شد و در دهۀ ۱۹۶۰، نویسندگانی چون میلان کوندرا[۲] و میروسلاف هولوب[۳] بار دیگر توجه جهانی را به خود جلب کردند. از سَبُکیِ تحمل‌ناپذیر هستی (بار هستی)[۴] (۱۹۸۴) کوندرا فیلمی ساخته شد که توفیق جهانی یافت. ادبیات چک، در نخستین سال‌های حیاتش، با پروتستانیسم هوسی[۵] و رُنسانس آغازین پیوندی ژرف داشت. از آن پس، با ظهور هابسبورگ‌های کاتولیک سنت ادبیات بومی را از کشور بیرون راند که در آن‌جا فرد جامع‌الأطرافی به نام آموس کومنسکی[۶] (کومنیوس[۷]، ۱۵۹۲ـ۱۶۷۰) شاهکار منثور خود هزار توی جهان و بهشت دل[۸] (۱۶۳۱) را نوشت. اشعار رمانتیک کارل هینک ماخا[۹] و گروه مای[۱۰]، که او از آن‌ها تأثیر پذیرفت و ویتیسلاف هالک[۱۱] (۱۸۳۵ـ۱۸۷۴) ازجملۀ آنان بود، در قرن ۱۹ تأثیر بسیاری داشت. ادبیات چک بین دو جنگ جهانی با نمایش‌نامه‌های کارل چاپک[۱۲] و فرانتییشک لانگر[۱۳] (۱۸۸۸ـ۱۹۶۵)، شعر‌های یاروسلاف سیفرت[۱۴]، و داستان‌های بعدی یاروسلاف هاشک[۱۵] شکوفا شد. پس از رکودی مختصر در اوایل دوران حاکمیت کمونیسم، ادبیات از دهۀ ۱۹۶۰ به بعد در چکسلوواکی دوباره آشکار شد. از دهۀ ۱۹۷۰ تا سقوط کمونیسم، نویسندگان نقش مهمی در جنبش دموکراتیک بازی کردند، و واتسلاف هاول[۱۶] نمایش‌نامه‌نویس (۱۹۳۶ـ ) در ۱۹۸۹ نخستین رئیس‌جمهور پس از دوران کمونیسم شد.
- ↑ Habsburg dynasty
- ↑ Milan Kundera
- ↑ Miroslav Holub
- ↑ The Unbearable Lightness of Being
- ↑ Hussite Protestantism
- ↑ Ámos Komensk
- ↑ Comenius
- ↑ Labyrinth of the World and Paradise of the Heart
- ↑ Karel Hynek Mácha
- ↑ Maj group
- ↑ Vitezslaw Hálek
- ↑ Karel Capek
- ↑ František Langer
- ↑ Jaroslav Seifert
- ↑ Jaroslav Hasek
- ↑ Václav Havel