کارتون
کارْتون (cartoon)
طراحی یا کاریکاتور شوخ‌طبعانه یا طنزآمیز، فکاهی مصور[۱]، یا کُمیک استریپ[۲]؛ در مفهوم سنّتی‌اش، طرحی مقدماتی برای دیوارنگاره[۳]، موزائیک[۴]، و پرده‌نگاره[۵]، که با ترسیم بر روی دیوار یا بوم، و یا انتقال طرح از طریق افشاندن گرد زغال بر کاغذ سوزن‌خورده و ایجاد کپی محوی از طرح بر زمینه، حاصل می‌شود. نقاشی مریم عذرا و قدّیسه حنّا[۶] (نگارخانۀ ملی لندن[۷])، اثر لئوناردو داوینچی[۸] نمونه‌ای است ازاین دست.
طراحی شوخ‌طبعانه. کارتون اساساً برای تحریک افراد به تأمل دربارۀ مسائل سیاسی یا اجتماعی، و نیز برای خنداندن مردم ابداع شد و اغلب با شرح یا پانوشتی توأم بود. از لحاظ شیوۀ هنری اغلب طرحی ساده است تا یک کار هنری جدی، و از ترسیم خطوط اصلی با اندکی سایه یا بدون هیچ‌گونه سایه‌پردازی حاصل می‌شود، و تصویری «تخت» را به‌وجود می‌آورد. رنگ در کارتون معمولاً به‌صورت ساده و تخت به‌کار می‌رود. کارتون ممکن است یک قاب تصویر[۹]، یا چند تصویر متوالی و پیوسته باشد. به آن فیلم انیمیشن[۱۰] هم اطلاق می‌شود، چراکه آن نیز از قاب‌های تصویری مشابهی ساخته شده است.طراحی مقدماتی. دراصل، کارتون طرح مقدماتی اثر هنری در اندازۀ کامل و اصلی بوده، که همچون اساس و پایۀ نقاشیِ نهایی تعبیه می‌شده است. هنرمند از آن یا صرفاً به‌مثابۀ راهنمایی برای اثر هنری‌اش استفاده می‌کرد، یا با نشان‌گذاری طرح، آن را مبنای اجرای کار نهایی قرار می‌داد. برای مثال میکلانژ در نقاشی نمازخانۀ سیستین[۱۱]، کارتون‌هایش را مستقیماً بر سقف افکند.