کاکاوند
کاکاوَنْد
نام بعضی طوایف کرد و لر ایران، از طوایف استان‌های قزوین، کرمانشاه و لرستان. کاکاوندهای قزوین، مرکب از دو گروه مسیح‌خانی و نامدارخانی، به‌کلی چادرنشینی را ترک کردند و اغلب آنان در بلوک قاقزان سکونت دارند. سردسیر آنان در تاکستان و جادۀ زنجان بود و گرمسیر آنان در منطقۀ طارم برگزار می‌شد. ظاهراً در زمان آقامحمدخان از حوالی کرمانشاه به قزوین انتقال یافته‌اند. مسیح‌خان سرکردۀ این مردم، در ربیع‌الثانی ۱۳۲۷ق، با مقاومت جدی خود، برای چند ساعتی مانع از ورود اردوی مشروطه‌خواهان شمال به شهر قزوین شد. کاکاوندهای دلفان لرستان، از طوایف لک، منقسم به دو گروه نصرالله خانی و خانکه خانی تقسیم می‌شوند. در قرن گذشته از طوایف بزرگ ناحیۀ خرم‌آباد بود. دهستان کاکاوند از بخش دلفان در شهرستان خرم‌آباد به نام این مردم نام‌گذاری شده است. سردسیر این طایفه در شمال دلفان، متصل به خاک هرسین و چمچمال کرمانشاه و خزل نهاوند قرار داشت و گرمسیر آنان در خاک طرهان و کنار رودخانۀ سیمره برگزار می‌شد. جمعیت این طایفه در قرن گذشته نزدیک ۵هزار خانوار بود که بسیاری از آن‌ها چادرنشین بودند، اما امروزه اغلب اعضای این طایفه، در دهستان کاکاوند ساکن شده‌اند و شماری نیز به نقاط دیگر رفته‌اند. کاکاوندهای هرسین و چمچمال، از توابع کرمانشاه، نیز از طوایف لک بوده و از دلفان‌ها جدا شده‌اند. نام کاکاوندهای اطراف کرمانشاه ضمن جنگ‌های امام‌قلی‌خان زنگنه با محمدتقی‌خان وزیر و عبدالعلی‌خان میش‌مست، در کرمانشاه پس از قتل نادرشاه، به میان آمده است. خوانین کاکاوند دلفان و هرسین در شورش‌های سالارالدوله برضد مشروطیت شرکت داشتند.