کتابخانه ملی فرانسه
کتابخانۀ ملّی فرانسه (Bibliotheque Nationale)
(یا: بیبلیوتک ناسیونال) از مشهورترین کتابخانه‌های جهان، واقع در پاریس. قدمت آن به دورۀ نخستین شاهان فرانسه، از جمله شارلمان، می‌رسد که کتاب‌هایی گردآوری می‌کردند. در ۱۳۶۸م، شارل پنجم[۱]، کتابخانه‌ای حاوی ۹۱۷ نسخۀ خطی در یکی از برج‌های قلعۀ قدیم لوور[۲] گرد آورد. در عهد سلطنت لوئی یازدهم (۱۴۶۱ـ۱۴۸۳م) مجموعه‌ای از کتاب‌های چاپی و خطی مصادره‌ای به آن افزوده شد. بعدها شارل هشتم و لوئی دوازدهم کتابخانه را توسعه دادند. در ۱۵۲۳، گیوم بوده کتابدار کتابخانۀ سلطنتی شد و مجموعۀ کتابخانه با مجموعۀ مجلس اورلئان به بلوا در فونتن بلو[۳] منتقل شد. کتابخانه در عهد پادشاهی فرانسوای اول و سپس در عهد شارل نهم به پاریس منتقل شد. در قرن ۱۷ تحت نظر و سرپرستی ژان‌ـ باپتیست کولبر توسعه یافت. از ۱۵۳۷، بنابر قانون واسپاری، ناشران فرانسوی موظف شدند نسخه‌ای از آثار خود را به این کتابخانه اهدا کنند. لیکن این کار عملی نشد، به‌طوری‌که مجموعۀ آن در ۱۶۹۲، حتی به ۵هزار جلد هم نمی‌رسید. در ۱۷۸۹، پس از پیروزی انقلاب کبیر فرانسه، نام کتابخانۀ ملی فرانسه بر آن نهاده شد. با مصادرۀ ۳۵۰هزار جلد کتاب، ۱۴هزار نسخۀ خطی و ۸۵هزار مُهر از خاندان سلطنتی و اشراف، مجموعۀ کتابخانه رشد چشمگیری کرد. کتابخانه در پاریس در ساختمانی قرار داشت که در ۱۸۵۴ـ۱۸۷۵ بنا شده بود. در ۱۹۳۲ـ۱۹۳۹ ساختمان بازسازی شد. در ۱۹۵۴ و ۱۹۷۱ ساختمان‌های جدیدی برای آن، در شهر ورسای ساخته شد. با وسعت‌یافتن روزافزون آن، دولت فرانسه بر آن شد تا ساختمان جدیدی برای کتابخانه احداث کند. این ساختمان در ۱۹۹۵ به اتمام رسید و دارای محوطه‌ای مرکزی و چهار برج به شکل کتاب باز بود به ارتفاع ۸۰ متر، که عمدتاً مخازن کتابخانه را تشکیل می‌دادند. مجموعۀ کتابخانه داراي بیش از ۱۲میلیون کتاب چاپی و نسخۀ خطی، ۵۰۰هزار بیانیه، ۸۰۰هزار مدال و سکه، و ۶۵۰هزار نقشۀ چاپی است.