کربس، ادوین
کِرِبْس، اِدوین (۱۹۱۸-۲۰۰۹م)(Krebs, Edwin)
| ادوین کربس Edwin Krebs | |
|---|---|
| زادروز |
1918م |
| درگذشت | ۲۰۰۹م |
| ملیت | امریکایی |
| تحصیلات و محل تحصیل | دانشگاه ایلینوی |
| شغل و تخصص اصلی | پزشک |
| گروه مقاله | پزشکی |
| جوایز و افتخارات | نوبل فیزیولوژی و پزشکی (1992م) |
(نام کامل: ادوین گرهارد کربس[۱]) پزشک امریکایی. با ادموند فیشر[۲]، بهسبب تلاش برای جداسازی و توصیف عملکرد آنزیمهای مسئول فسفریلهشدن برگشتپذیر پروتئینها[۳]، که از مهمترین سازوکارهای تنظیم زیستشناختی است، جایزۀ نوبل فیزیولوژی و پزشکی ۱۹۹۲ را دریافت کرد. کربس و فیشر مشخصات پروتئین کیناز[۴]ها را تعیین کردند. این مواد گروهی از آنزیمهایند که پروتئینهای غیرفعال را با افزودن یک گروه فسفات فعال میکنند. اضافهشدن گروه فسفات (فسفریلهشدن) کلید شروع یا قطع برخی فعالیتهای یاخته است. این فعالیتها گستردهای از شکستن چربیها تا تولید انرژی شیمیایی در پاسخ به هورمونها و سایر علایم را دربرمیگیرند. آنان دریافتند که آدنوزین تری فسفات (اِیتیپی)[۵] مولکول نوکلئوتیدی[۶] حامل انرژی است که گروه فسفات لازم برای فسفریلهشدن را عرضه میکند. اِیتیپی در همۀ یاختهها یافت میشود. کربس و فیشر با بررسی بافت ماهیچه نشان دادند که فسفریلهشدن پروتئینها همان سازوکار مسئول ایجاد تغییرات برگشتپذیر در گلیکوژن فسفریلاز[۷] است. کربس در لَنسینگ[۸]، واقع در آیووا[۹]، زاده شد و در دانشگاه ایلینوی[۱۰] درس خواند. بعدها به هیئت علمی دانشکدۀ پزشکی دانشگاه واشینگتن پیوست و در دهۀ ۱۹۵۰، با فیشر تحقیق در زمینۀ واکنشهای شیمیایی بنیادی تنظیمکنندۀ سوختوساز[۱۱] یاخته را آغاز کرد. از ابتدای کشف پروتئین کینازها صدها نمونۀ گوناگون از این آنزیم شناسایی شده است. برآورد میشود حدود یک درصد ژنها انواع گوناگون این آنزیم را کُد میکنند. امروزه مشخص شده است که فرآیند فسفریلهشدن همۀ واکنشهای مهم بدن را تنظیم میکند. این موضوع اساس درک چگونگی تنظیم رفتارهای تلفیقی یاخته براثر سازوکارهای تنظیمی درون یاختهای[۱۲] و علایم خارج یاختهای[۱۳] است.
کربس در تاریخ ۲۱ دسامبر ۲۰۰۹م (۳۰ آذر ۱۳۸۸ش) در سن ۹۱ سالگی به دلیل عوارض ناشی از نارسایی پیشرونده قلبی در سیاتل، واشینگتن درگذشت.